Nomad
03-27-2012, 01:13 PM
NHỮNG CHUẨN CHUNG VỀ NỘI DUNG
VÀ HÌNH THỨC CỦA PHỤ ĐỀ
Đối tượng: những mem tự dịch sub và Sub. team
Để công việc được đồng bộ và hiệu quả, rất mong các bạn khi làm phụ đề sẽ dựa trên những chuẩn chung dưới đây để tiến hành công việc:
1/ Những tiêu chí quan trọng:
+ Tất cả phụ đề Việt phải được edit/dịch dựa trên phụ đề Anh chuẩn tương ứng, edit/dịch line-by-line.
Mục đích: phụ đề Việt tương đồng về cấu trúc và nội dung ở từng câu phụ đề với phụ đề Anh chuẩn.
+ Các phim có hình ảnh, lời thoại không phù hợp với lứa tuổi dưới 16, 18 phải có lời cảnh báo ở đầu phim.
+ Không lệch time quá +/- 500ms ở bất cứ đoạn nào trong phim.
+ Lỗi chính tả: phim ít hơn 1000 câu phụ đề, tối đa 3 lỗi chính tả; từ 1000-1500 câu, tối đa 5 lỗi; từ 1500 câu trở lên thì tối đa 7 lỗi chính tả.
Note: các lỗi giống nhau tính là 1 lỗi.
+ Không bị bất cứ lỗi overlap nào.
+ Không viết tắt.
+ Không dùng ngôn ngữ 9X (bạn -> bẹn, có không -> cóa hem...)
+ Không dùng từ địa phương, từ lóng không phổ biến
+ Dịch cẩn thận, không bỏ sót câu nào so với sub Anh chuẩn.
+ Sub được dịch đúng và sát nghĩa, sử dụng từ ngữ linh hoạt, lời thoại gần gũi với văn nói của người Việt (không phải văn nói của người Anh/Mỹ, cũng không phải văn viết của người Việt).
+ Chỉ dùng các từ tiếng nước ngoài trong Sub Việt khi:
(a) Là thuật ngữ liên quan đến chủ đề trong phim và đã có ghi chú bằng tiếng Việt cho từ đó.
(b) Mục đích giữ đúng ý đồ dùng từ của nhân vật, nhưng đã có ghi chú bằng tiếng Việt.
(c) Từ đó đã trở nên rất phổ biến và dịch sang tiếng Việt quá dài. Trường hợp này phải bỏ từ trong dấu “ ”.
+ Xưng hô giữa các nhân vật phải thống nhất trong suốt phim.
+ Đơn vị đo lường phải được đổi theo chuẩn quốc tế.
2/ Quy định về chính tả:
2.1.Viết hoa:
+ Viết in hoa ký tự đầu tiên khi bắt đầu một câu thoại.
+ Tên địa danh, tên riêng, tên quốc gia phải viết in hoa ký tự đầu.
2.2. Về dấu câu:
Cuối mỗi câu hoàn chỉnh trong phụ đề đều phải có dấu câu.
Nhóm 1: dấu chấm (.) dấu hỏi chấm (?) dấu chấm than (!)
+ Viết liền các dấu câu thuộc nhóm 1 với từ liền trước nó.
+ Cách một khoảng trắng và viết hoa từ liền sau các dấu câu thuộc nhóm 1.
Ví dụ:
Anh yêu em, và lúc nào cũng nghĩ đến em.
Em đừng như vậy nữa. Em không thể cứ như thế mãi được.
Nhóm 2: dấu phẩy ( , ) dấu hai chấm ( : ) dấu chấm phẩy ( ; )
+ Viết liền các dấu câu thuộc nhóm 2 với từ liền trước nó.
+ Cách một khoảng trắng và không viết hoa từ liền sau các dấu câu thuộc nhóm 2.
Ví dụ:
Các cậu chỉ cần biết hai điều: im lặng và làm theo.
Nhóm 3: dấu gạch ngang (-) dấu ba chấm (…)
+ Dùng dấu gạch ngang giữa các âm tiết của từ phiên âm, ví dụ: tắc-xi, sô-cô-la, ra-đi-ô… (chú ý: không có khoảng trắng giữa các âm tiết)
+ Nếu dấu gạch ngang dùng trong trường hợp như sau thì phải có khoảng trắng trước và sau dấu gạch ngang:
Việt Nam – một đất nước nằm trong khu vực Đông Nam Á – là một đất nước giàu truyền thống và mang đậm bản sắc dân tộc.
+ Phải có dấu gạch ngang ở đầu câu thoại của mỗi nhân vật, khi xuất hiện hội thoại từ 2 nhân vật trở lên. Từ liền sau dấu gạch ngang phải được cách một khoảng trắng và viết hoa.
Ví dụ:
- Còn ca gác tối nay của anh?
- Tôi sẽ đến.
+ Nếu câu có dấu ba chấm thì trình bày theo 1 trong 2 cách sau:
Anh yêu em nhiều lắm...
nhưng chúng ta không thể ở bên nhau. (trường hợp câu dài)
Hoặc:
Anh không còn... yêu em nữa. (trường hợp câu ngắn)
Nhóm 4: các dấu ngoặc: dấu ngoặc đơn (abc), ngoặc vuông [abc], ngoặc kép “abc”, ngoặc đơn ‘abc’
+ Viết liền từ đầu tiên với dấu mở ngoặc, liền từ cuối cùng với dấu đóng ngoặc.
Ví dụ:
Viết đúng:
Ê, “Ỉn” ơi, đi đâu đấy?
Viết sai:
Ê, “ Ỉn ” ơi, đi đâu đấy?
+ Chú ý, đã mở ngoặc thì phải đi kèm đóng ngoặc.
+ Về cách sử dụng ngoặc kép ("abc"):
Dùng để chỉ ranh giới của một lời nói được thuật lại trực tiếp:
Sau khi đến được ba ngày, anh hỏi tôi: "Anh Dân, anh có biết chữ quốc ngữ không?". Tôi hơi thẹn nhưng trả lời thành thật: "Không, tôi không biết".
Dùng để thuật lại một danh ngôn, một khẩu hiệu:
Chế độ ta là chế độ mới, nhân dân ta đang trau dồi đạo đức mới, đạo đức xã hội chủ nghĩa của những người lao động "ta vì mọi người, mọi người vì ta".
Dùng để dẫn lại với thái độ mỉa mai, một từ hay ngữ do người khác dùng:
Chúng đề xướng nào là văn nghệ "chủ quan", "viễn kiến", nào là triết lí "duy linh"...
2.3. Hạn chế tối đa dùng chữ số khi gõ phụ đề, trừ các trường hợp sau: năm (1988, 2010…), số phòng khách sạn (phòng 211, phòng 514…), số lượng từ 10 đổ lên (35, 197, 68…)
3/ Quy định về trình bày:
3.1.In nghiêng, in đậm:
- Đối với phim nhạc kịch, hoặc có nhiều đoạn nhân vật ca hát, đầu và cuối các câu hát trong phụ đề phải có kí hiệu nốt nhạc (♪). Các câu hát phải được in nghiêng.
Ví dụ:
<i>♪ Từ giờ trong mắt anh chỉ
tràn ngập hình bóng em ♪</i>
- Khi xuất hiện đoạn hội thoại giữa hai người trở lên, câu thoại của những người không xuất hiện trên phim nhưng vẫn đang nói phải được in nghiêng (để phân biệt với câu nói của người xuất hiện trên phim). Khi người nói xuất hiện thì câu thoại để bình thường.
3.2. Tách/ngắt câu phụ đề:
- Một câu phụ đề nên dài 2-4 giây, tối đa 5 giây. Một dòng phụ đề chỉ nên dài 5-7 từ, tối đa 10 từ. Một câu phụ đề nên được tách làm 2 dòng, tối đa là 3 dòng trong các trường hợp "bất khả kháng" (ví dụ: kèm chú thích, câu phụ đề nhiều chữ nhưng thời gian hiển thị lại ngắn do nhân vật nói nhanh...)
- Với những câu phụ đề nhiều chữ, nên gọt giũa, thu gọn câu chữ nhưng vẫn phải đảm bảo ý cho cả câu.
- Với những câu phụ đề đã thu gọn nhưng có thời gian hiển thị >= 6 giây và vẫn còn nhiều chữ quá, choán cả vào phim, nên tách ra thành 2 câu mới, thậm chí là 3 câu mới.
- Ngay cả bản thân những câu phụ đề không thuộc trường hợp trên, vẫn nên chú ý tách thành 2 dòng phụ đề sao cho cân xứng, dễ đọc, dễ hiểu. Cách này có lợi khi xem phim, mắt không phải quét từ trái qua phải nhiều mà tập trung được ở chính giữa.
Một dòng phụ đề không nên dài quá 10 từ
Ví dụ:
Nên:
Cô thấy đấy, tôi chỉ muốn chào đón cô
đến với ngôi nhà của chúng ta.
Không nên:
Cô thấy đấy, tôi chỉ muốn chào đón cô đến với ngôi nhà của chúng ta.
Không nên:
Cô thấy đấy, tôi chỉ muốn chào đón
cô đến với ngôi nhà của chúng ta.
3.3. Sửa lỗi câu phụ đề hiện chồng lên nhau (overlap):
Dùng phần mềm Subpro ver 3.2 (tác giả Wizard) để fix tất cả các lỗi overlap có trong phụ đề.
4/ Thông tin phụ đề - Credit:
Phụ đề Việt sau khi được QC, phải đặt credit tại cuối phụ đề theo mẫu như sau:
4.1. Với phụ đề dịch mới:
Biên dịch: ... (điền tên người dịch)
Biên tập: ... (điền tên người edit)
PHUDEVIET.ORG
4.2. Với phụ đề edit:
Phụ đề Việt ngữ: (nguồn phụ đề)
Biên tập: ... (điền tên người edit)
PHUDEVIET.ORG
Lưu ý: Nếu người edit và sync là một, thì info chỉ cần ghi "biên tập", không cần ghi "khớp thoại" nữa. Nếu chỉ sync không edit, hoặc edit không sync, thì ghi rõ theo tính chất công việc người đó đã làm.
5/ Các phần mềm hỗ trợ:
1. Nên thống nhất dùng chung phần mềm làm phụ đề, tránh gây conflict phần mềm. Hiện nay, có hai phần mềm rất hữu dụng và có khả năng giải quyết được hầu hết các vấn đề về sub. Đó là Subpro phiên bản 3.2 của tác giả Wizard (người Việt) và Aegisub.
Cả hai phần mềm đều hỗ trợ Unicode, và có tutorial sưu tầm và đã chỉnh sửa bổ sung:
http://forum.hdvnbits.org/hd-cho-nguoi-moi/huong-dan-dich-va-sync-sub-bang-aegisub-va-sub-pro-3759.html
Subpro có thể dùng để dịch phụ đề hoặc sync theo timeline của sub Eng chuẩn, phát hiện và sửa lỗi overlap.
Aegisub có thể dùng để sync theo sóng âm thanh của phần audio demux từ phim, hoặc để convert từ .srt sang .ass hay ngược lại.
2. Từ điển nên sử dụng: Babylon phiên bản 8.0
Link download: http://hdvnbits.org/babylon_pro_8_0_9_r4_the_best_dictionary_t590.html
3. Để đổi bảng mã từ unicode sang windows cp1258 (dùng cho Subtitle Workshop), có thể sử dụng tool sau:
http://www.mediafire.com/?qdutzqc39t5zo0v
Còn để chuyển ngược lại, ta có thể dùng Subpro v3.2 :)
VÀ HÌNH THỨC CỦA PHỤ ĐỀ
Đối tượng: những mem tự dịch sub và Sub. team
Để công việc được đồng bộ và hiệu quả, rất mong các bạn khi làm phụ đề sẽ dựa trên những chuẩn chung dưới đây để tiến hành công việc:
1/ Những tiêu chí quan trọng:
+ Tất cả phụ đề Việt phải được edit/dịch dựa trên phụ đề Anh chuẩn tương ứng, edit/dịch line-by-line.
Mục đích: phụ đề Việt tương đồng về cấu trúc và nội dung ở từng câu phụ đề với phụ đề Anh chuẩn.
+ Các phim có hình ảnh, lời thoại không phù hợp với lứa tuổi dưới 16, 18 phải có lời cảnh báo ở đầu phim.
+ Không lệch time quá +/- 500ms ở bất cứ đoạn nào trong phim.
+ Lỗi chính tả: phim ít hơn 1000 câu phụ đề, tối đa 3 lỗi chính tả; từ 1000-1500 câu, tối đa 5 lỗi; từ 1500 câu trở lên thì tối đa 7 lỗi chính tả.
Note: các lỗi giống nhau tính là 1 lỗi.
+ Không bị bất cứ lỗi overlap nào.
+ Không viết tắt.
+ Không dùng ngôn ngữ 9X (bạn -> bẹn, có không -> cóa hem...)
+ Không dùng từ địa phương, từ lóng không phổ biến
+ Dịch cẩn thận, không bỏ sót câu nào so với sub Anh chuẩn.
+ Sub được dịch đúng và sát nghĩa, sử dụng từ ngữ linh hoạt, lời thoại gần gũi với văn nói của người Việt (không phải văn nói của người Anh/Mỹ, cũng không phải văn viết của người Việt).
+ Chỉ dùng các từ tiếng nước ngoài trong Sub Việt khi:
(a) Là thuật ngữ liên quan đến chủ đề trong phim và đã có ghi chú bằng tiếng Việt cho từ đó.
(b) Mục đích giữ đúng ý đồ dùng từ của nhân vật, nhưng đã có ghi chú bằng tiếng Việt.
(c) Từ đó đã trở nên rất phổ biến và dịch sang tiếng Việt quá dài. Trường hợp này phải bỏ từ trong dấu “ ”.
+ Xưng hô giữa các nhân vật phải thống nhất trong suốt phim.
+ Đơn vị đo lường phải được đổi theo chuẩn quốc tế.
2/ Quy định về chính tả:
2.1.Viết hoa:
+ Viết in hoa ký tự đầu tiên khi bắt đầu một câu thoại.
+ Tên địa danh, tên riêng, tên quốc gia phải viết in hoa ký tự đầu.
2.2. Về dấu câu:
Cuối mỗi câu hoàn chỉnh trong phụ đề đều phải có dấu câu.
Nhóm 1: dấu chấm (.) dấu hỏi chấm (?) dấu chấm than (!)
+ Viết liền các dấu câu thuộc nhóm 1 với từ liền trước nó.
+ Cách một khoảng trắng và viết hoa từ liền sau các dấu câu thuộc nhóm 1.
Ví dụ:
Anh yêu em, và lúc nào cũng nghĩ đến em.
Em đừng như vậy nữa. Em không thể cứ như thế mãi được.
Nhóm 2: dấu phẩy ( , ) dấu hai chấm ( : ) dấu chấm phẩy ( ; )
+ Viết liền các dấu câu thuộc nhóm 2 với từ liền trước nó.
+ Cách một khoảng trắng và không viết hoa từ liền sau các dấu câu thuộc nhóm 2.
Ví dụ:
Các cậu chỉ cần biết hai điều: im lặng và làm theo.
Nhóm 3: dấu gạch ngang (-) dấu ba chấm (…)
+ Dùng dấu gạch ngang giữa các âm tiết của từ phiên âm, ví dụ: tắc-xi, sô-cô-la, ra-đi-ô… (chú ý: không có khoảng trắng giữa các âm tiết)
+ Nếu dấu gạch ngang dùng trong trường hợp như sau thì phải có khoảng trắng trước và sau dấu gạch ngang:
Việt Nam – một đất nước nằm trong khu vực Đông Nam Á – là một đất nước giàu truyền thống và mang đậm bản sắc dân tộc.
+ Phải có dấu gạch ngang ở đầu câu thoại của mỗi nhân vật, khi xuất hiện hội thoại từ 2 nhân vật trở lên. Từ liền sau dấu gạch ngang phải được cách một khoảng trắng và viết hoa.
Ví dụ:
- Còn ca gác tối nay của anh?
- Tôi sẽ đến.
+ Nếu câu có dấu ba chấm thì trình bày theo 1 trong 2 cách sau:
Anh yêu em nhiều lắm...
nhưng chúng ta không thể ở bên nhau. (trường hợp câu dài)
Hoặc:
Anh không còn... yêu em nữa. (trường hợp câu ngắn)
Nhóm 4: các dấu ngoặc: dấu ngoặc đơn (abc), ngoặc vuông [abc], ngoặc kép “abc”, ngoặc đơn ‘abc’
+ Viết liền từ đầu tiên với dấu mở ngoặc, liền từ cuối cùng với dấu đóng ngoặc.
Ví dụ:
Viết đúng:
Ê, “Ỉn” ơi, đi đâu đấy?
Viết sai:
Ê, “ Ỉn ” ơi, đi đâu đấy?
+ Chú ý, đã mở ngoặc thì phải đi kèm đóng ngoặc.
+ Về cách sử dụng ngoặc kép ("abc"):
Dùng để chỉ ranh giới của một lời nói được thuật lại trực tiếp:
Sau khi đến được ba ngày, anh hỏi tôi: "Anh Dân, anh có biết chữ quốc ngữ không?". Tôi hơi thẹn nhưng trả lời thành thật: "Không, tôi không biết".
Dùng để thuật lại một danh ngôn, một khẩu hiệu:
Chế độ ta là chế độ mới, nhân dân ta đang trau dồi đạo đức mới, đạo đức xã hội chủ nghĩa của những người lao động "ta vì mọi người, mọi người vì ta".
Dùng để dẫn lại với thái độ mỉa mai, một từ hay ngữ do người khác dùng:
Chúng đề xướng nào là văn nghệ "chủ quan", "viễn kiến", nào là triết lí "duy linh"...
2.3. Hạn chế tối đa dùng chữ số khi gõ phụ đề, trừ các trường hợp sau: năm (1988, 2010…), số phòng khách sạn (phòng 211, phòng 514…), số lượng từ 10 đổ lên (35, 197, 68…)
3/ Quy định về trình bày:
3.1.In nghiêng, in đậm:
- Đối với phim nhạc kịch, hoặc có nhiều đoạn nhân vật ca hát, đầu và cuối các câu hát trong phụ đề phải có kí hiệu nốt nhạc (♪). Các câu hát phải được in nghiêng.
Ví dụ:
<i>♪ Từ giờ trong mắt anh chỉ
tràn ngập hình bóng em ♪</i>
- Khi xuất hiện đoạn hội thoại giữa hai người trở lên, câu thoại của những người không xuất hiện trên phim nhưng vẫn đang nói phải được in nghiêng (để phân biệt với câu nói của người xuất hiện trên phim). Khi người nói xuất hiện thì câu thoại để bình thường.
3.2. Tách/ngắt câu phụ đề:
- Một câu phụ đề nên dài 2-4 giây, tối đa 5 giây. Một dòng phụ đề chỉ nên dài 5-7 từ, tối đa 10 từ. Một câu phụ đề nên được tách làm 2 dòng, tối đa là 3 dòng trong các trường hợp "bất khả kháng" (ví dụ: kèm chú thích, câu phụ đề nhiều chữ nhưng thời gian hiển thị lại ngắn do nhân vật nói nhanh...)
- Với những câu phụ đề nhiều chữ, nên gọt giũa, thu gọn câu chữ nhưng vẫn phải đảm bảo ý cho cả câu.
- Với những câu phụ đề đã thu gọn nhưng có thời gian hiển thị >= 6 giây và vẫn còn nhiều chữ quá, choán cả vào phim, nên tách ra thành 2 câu mới, thậm chí là 3 câu mới.
- Ngay cả bản thân những câu phụ đề không thuộc trường hợp trên, vẫn nên chú ý tách thành 2 dòng phụ đề sao cho cân xứng, dễ đọc, dễ hiểu. Cách này có lợi khi xem phim, mắt không phải quét từ trái qua phải nhiều mà tập trung được ở chính giữa.
Một dòng phụ đề không nên dài quá 10 từ
Ví dụ:
Nên:
Cô thấy đấy, tôi chỉ muốn chào đón cô
đến với ngôi nhà của chúng ta.
Không nên:
Cô thấy đấy, tôi chỉ muốn chào đón cô đến với ngôi nhà của chúng ta.
Không nên:
Cô thấy đấy, tôi chỉ muốn chào đón
cô đến với ngôi nhà của chúng ta.
3.3. Sửa lỗi câu phụ đề hiện chồng lên nhau (overlap):
Dùng phần mềm Subpro ver 3.2 (tác giả Wizard) để fix tất cả các lỗi overlap có trong phụ đề.
4/ Thông tin phụ đề - Credit:
Phụ đề Việt sau khi được QC, phải đặt credit tại cuối phụ đề theo mẫu như sau:
4.1. Với phụ đề dịch mới:
Biên dịch: ... (điền tên người dịch)
Biên tập: ... (điền tên người edit)
PHUDEVIET.ORG
4.2. Với phụ đề edit:
Phụ đề Việt ngữ: (nguồn phụ đề)
Biên tập: ... (điền tên người edit)
PHUDEVIET.ORG
Lưu ý: Nếu người edit và sync là một, thì info chỉ cần ghi "biên tập", không cần ghi "khớp thoại" nữa. Nếu chỉ sync không edit, hoặc edit không sync, thì ghi rõ theo tính chất công việc người đó đã làm.
5/ Các phần mềm hỗ trợ:
1. Nên thống nhất dùng chung phần mềm làm phụ đề, tránh gây conflict phần mềm. Hiện nay, có hai phần mềm rất hữu dụng và có khả năng giải quyết được hầu hết các vấn đề về sub. Đó là Subpro phiên bản 3.2 của tác giả Wizard (người Việt) và Aegisub.
Cả hai phần mềm đều hỗ trợ Unicode, và có tutorial sưu tầm và đã chỉnh sửa bổ sung:
http://forum.hdvnbits.org/hd-cho-nguoi-moi/huong-dan-dich-va-sync-sub-bang-aegisub-va-sub-pro-3759.html
Subpro có thể dùng để dịch phụ đề hoặc sync theo timeline của sub Eng chuẩn, phát hiện và sửa lỗi overlap.
Aegisub có thể dùng để sync theo sóng âm thanh của phần audio demux từ phim, hoặc để convert từ .srt sang .ass hay ngược lại.
2. Từ điển nên sử dụng: Babylon phiên bản 8.0
Link download: http://hdvnbits.org/babylon_pro_8_0_9_r4_the_best_dictionary_t590.html
3. Để đổi bảng mã từ unicode sang windows cp1258 (dùng cho Subtitle Workshop), có thể sử dụng tool sau:
http://www.mediafire.com/?qdutzqc39t5zo0v
Còn để chuyển ngược lại, ta có thể dùng Subpro v3.2 :)