My Top 12 Movies of 2013

[annguyen1988]

12) Blue Jasmine (Woody Allen)

Woody Allen là một đạo diễn thiên tài, một tượng đài kỳ vĩ của Hollywood với chỉ một lần duy nhất đến dự Oscars, một "báu vật điện ảnh" như lời của Roger Ebert. Một tín đồ điện ảnh có thể dành vài tuần để ngâm cứu tất cả các phim của Woody Allen và tự tin tuyên bố rằng mình đã không lãng phí một giờ nào trong quãng thời gian đó. Woody Allen có phong cách riêng biệt, hài hước châm biếm, tập trung vào phát triển tâm lý nhân vật. Thế nhưng phim của Woody Allen ít dành cho số đông, không nhiều người có thể theo dõi hết một phim, và số ít hơn nữa có thể đồng cảm với các nhân vật. Trong số đó lại có những người có thể thích phim này nhưng không thích được phim khác. Ví dụ như mình thích Midnight in Paris, Match Point, nhưng không thể cảm được Vicky Cristina Barcelona hay To Rome with Love.

Với Blue Jasmine, Woody Allen đã trở lại với bối cảnh nước Mỹ (San Francisco) sau vài năm quay phim ở châu Âu. Phim tập trung vào cuộc sống của Jasmine (Cate Blanchett), một người phụ nữ thượng lưu khánh kiệt phải dọn tới sống với người em gái nuôi Ginger (Sally Hawkins). Jasmine và Ginger hoàn toàn đối lập với nhau, và Jasmine luôn tìm cách tránh xa em mình. Jasmine cao ráo, xinh đẹp, tóc vàng, cư xử thanh lịch, trong khi cô em chỉ là một người bình dân, vừa lùn vừa xấu. Phần "hiện tại" của câu chuyện bắt đầu từ đây. Phần "quá khứ" kể về các sự kiện trước đó.

Jasmine mang tâm trạng của một phụ nữ hời hợt, quen lối sống hào nhoáng, nay bị đẩy xuống cuộc sống ảm đạm của giới bình dân, như con chim trong lồng vàng bị thả ra nơi hoang dã không thể nào thích nghi được. Xuyên suốt bộ phim là hình ảnh nhân vật Jasmine liên tục phải dùng thuốc và nốc rượu để vượt qua cuộc sống. Cô ta không ngừng nghĩ đến quá khứ huy hoàng của mình, và dù đã nghèo nhưng vẫn giữ lối cư xử trịch thượng của giới thượng lưu.

Ở góc độ phân tích tâm lý nhân vật, ta có thể thấy nhân vật này liên tục sử dụng sự phủ nhận (denial), một trong những cơ chế tự vệ của tâm lý (defense mechanism) khi gặp hoàn cảnh xấu. Chồng ngoại tình quá lộ liễu nhưng cố phủ nhận với chính mình rằng chuyện đó không xảy ra. Rất cần em gái để giúp đỡ nhưng luôn phủ nhận điều đó và khinh thường em gái. Đã khánh kiệt nhưng vẫn bay vé hạng nhất (Ginger: “Sao chị hết tiền mà còn bay vé hạng nhất?”, Jasmine: “Ai biết. Thì chị cứ bay thôi.”).

Nhu cầu được sống sung túc quá lớn nên che mờ lý trí, khiến Jasmine chỉ thấy những thứ mình muốn thấy. Jasmine nghĩ rằng có thể mau chóng trở lại cuộc sống cũ: học nốt đại học, có một nghề nghiệp sang chảnh, tìm ra một quý ông lý tưởng, dọn ra khỏi căn hộ tuềnh toàng của cô em và không phải gặp mặt gã bạn trai thô kệch của nó nữa. Thế nhưng trái với môtíp happy-ending thông thường của Hollywood, Woody Allen ném cho nhân vật một chiếc phao cứu sinh, nhưng chiếc phao này đã bị xì từ từ, cuối cùng khiến nhân vật chết chìm. Khi mọi thứ đều đổ vỡ, sự phủ nhận cũng không thể giúp nổi Jasmine, và cô ta bắt đầu thoát ly hiện thực, tự nói chuyện với chính mình.

“Life constructed on pretense can only stand for so long”. Sau một cú twist nho nhỏ ở gần cuối là kết thúc có thể làm nhiều người chưng hửng. Bộ phim bắt đầu trên ghế hạng nhất của máy bay và kết thúc trên một băng ghế ở công viên, một kết cục hơi tàn nhẫn nhưng xứng đáng với sự phát triển tâm lý của nhân vật.

Woody Allen có cách dẫn chuyện nhẹ nhàng, không lên gân nhưng vẫn cực kỳ tinh tế. Tuy vậy có một đôi chỗ dường như “đi lạc” để rong chơi, kiểu như thay vì đi thẳng từ Dinh Thống Nhất đến chợ Bến Thành thì lại rẽ sang Hồ Con Rùa uống cà phê, dừng lại ở Nhà thờ Đức Bà chụp ảnh vậy. Cách kể song song giữa hiện tại và quá khứ làm nổi bật lên sự tương phản, tuy nhiên có thể gây khó khăn cho một số khán giả không tập trung, họ sẽ không biết chuyện nào xảy ra trước, chuyện nào xảy ra sau, đặc biệt là những người vừa coi phim vừa nói chuyện với gấu, ôm gấu, hun gấu, thậm chí là… à không, lạc đề rồi, xin lỗi.

Cate Blanchett gánh vác cả bộ phim trên vai với diễn xuất tuyệt vời nhất trong một thập kỷ qua của cô. Cô ấy cười, cô ấy khóc, cô ấy giận dữ, cô ấy tự lẩm bẩm như con điên, truyền tải thành công đến người xem cả vẻ đẹp tao nhã và tâm lý không ổn định của Jasmine. Là một fan của Jennifer Lawrence, mình chỉ mong ở tuổi 40, Jen được như Cate của hôm nay. Sau khi Blue Jasmine trình chiếu, có một cái lợi ở Hollywood là những người đóng vai nữ chính trong các phim khác không còn phải tốn tiền lobby cho các vị chấm giải Oscar nữa. ^^

Blue Jasmine không phải là một phim dễ xem. 50% người xem có thể sẽ tắt máy sau 15’ và 90% tắt máy sau 1 tiếng. Thế nhưng nếu cảm được tâm lý nhân vật, nếu hòa hợp được với cách kể chuyện của Woody Allen thì bạn sẽ “sống sót” qua 2 tiếng với một trải nghiệm thú vị.


11) Gravity

Gravity thì đã quá nhiều báo review nên cũng không cần phải nói thêm gì nhiều. Kịch bản tối giản, lời thoại vớ vẩn nhưng được bù lại bằng diễn xuất tuyệt vời của Sandra Bullock và kỹ xảo ấn tượng đã tái hiện một vũ trụ bao la, đẹp đẽ nhưng tĩnh lặng đến rợn người. Những cảnh ấn tượng nhất trong phim là cảnh mặt trời mọc và nhìn Trái đất từ trên không. Với mình thì cảnh đó lại vô cùng đáng sợ. Trái đất còn nhỏ hơn hạt cát trong vũ trụ mà bao nhiêu người bon chen nhau. Sau khi nhìn Trái đất nhỏ bé từ vũ trụ bao la, liệu ngẫm lại, thành tựu của con người, dù có vĩ đại, có còn là gì? Alexander chinh phục tất cả thế giới mà ông ta biết, Rockefeller thiết lập công ty dầu hỏa vươn mình khắp năm châu, có là gì khi đem so vào vũ trụ?