[Góp ý - Bàn luận] Về việc sử dụng ngôn từ trong các bản dịch phim hiện nay

[pisoga19]

Đầu tiên mình xin có đôi lời, bài góp ý này của mình là hoàn toàn thiện chí và ko có ý chê bai bới móc gì cả. Mình chơi HD từ những ngày đầu khi HD chưa phổ biến ở VN, và cũng có dịch 1 vài phim for fun và nhận thấy công việc dịch phim thật sự chua hơn giấm. Người dịch phải là người giỏi cả tiếng Anh lẫn tiếng Việt, có đầu óc thông minh và dí dỏm thì mới dịch hay được. Cho nên mình rất quý trọng những dịch giả hiện nay, cụ thể là anh em trên PDV, những người đem đến cho cộng đồng yêu phim những bản dịch đầy quý giá. Mình cũng có 1 vài người bạn là dịch giả của PDV

Cái mình muốn bàn hôm nay là việc đem những ngôn từ "hiện đại" vào những bản dịch, cụ thể là những từ của cộng đồng mạng, của facebook.. Mình thấy 1 số bản dịch hiện nay sử dụng quá nhiều từ kiểu như: trẻ trâu, chém gió, đậu xanh rau má, các Thím (từ đặc trưng của Voz), có cảnh đang bắn nhau chết chóc char trong phim luôn miệng chửi f*ck mình thấy ko dịch nguyên được thì nên viết tắt là đ.m thì ai cũng hiểu, nhưng char đó cứ "đậu móa.. đậu móa.." riết giống đang giỡn vậy. Coi phim ma cảnh con ma đang nguyền rủa rùng rợn thì lại xài mấy chữ như "hấp diêm". Tình trạng này bên mảng dịch truyện, anime, manga cũng có..đến cả bà Tưng, Thánh Phồng cũng lôi vào. Phim thì có nhiều loại comedy, có loại comedy hoàn toàn "bựa" thì dịch "tới" luôn cũng ko sao, nhưng có loại mức độ nhẹ nhàng như comedy drama romance family mà "chêm" nhiều từ như thế vào quá mình thấy ko ổn. Những phim nghiêm túc dù là action, crime, thriller hay sci-fi... đi nữa thì nó đều có những cảnh có yếu tố "khôi hài" trong đó, nhưng cái gì cũng có mức độ, giống như gia vị nêm vừa thì ngon nhưng bỏ nhiều quá thì sẽ thành dở.

Mình nghĩ nếu là 1 người dịch hay thì ko cần phải sử dụng nhiều từ "hiện đại" như vậy nhưng vẫn làm cho người xem phải bật cười vì sự thông minh và dí dỏm của dịch giả (mình đã từng nhiều lần bật cười như vậy và rất nể các bạn). Với lại theo mình biết thì rất nhiều bạn ko xem phim 1 mình mà hay chiếu cho anh chị chú bác ba mẹ xem, những người có khi cả đời ko biết tới fb hoặc "các Thím" bên Voz. Có phim mình xem chung với ba mà ba quay qua hỏi "trẻ trâu là gì con?" lúc đó mình cũng ko biết trả lời sao cho súc tích nhất để bắt kịp nhịp phim nữa

Cho nên mình viết bài này, ko phải muốn các bạn dịch giả PDV hoàn toàn ko sử dụng những ngôn từ hiện đại nữa, mà chỉ mong các bạn nên cân nhắc 1 chút trước khi sử dụng những từ đó để cho bản dịch thêm hay và trọn vẹn. Một lần nữa mình xin cám ơn anh em PDV, chúc mọi người thật nhiều sức khỏe và có thêm nhiều niềm vui trong cuộc sống

[annguyen1988]

Theo mình về sau các phim bựa tí nên chia ra 2 bản: 1 bản dịch hiền theo kiểu rạp (VD: fuck = khốn khiếp, anal = phía sau, v.v...), 1 bản thì cứ bựa tùy ý người dịch.

[rogerfox]

mình chả ưa gì mấy cái từ như thế nên không khuyến khích đưa mấy từ phong cách vozer vào bản dịch. Nghĩ ra đc từ hay và thấm và thể hiện đúng tinh thần của nhân vật trong phim mới gọi là từ đắt giá, đó mới chính là cái tạo nên phong cách dịch hay hay là dở.

[pisoga19]

Mình đang đợi blu-ray của Pacific Rim xem cho đẹp nhất thì bản dịch của anh em Gang Bang đã "lên sàn". Vì mình cực thích phim này nên cứ nghĩ tới mấy cái ngôn ngữ fb xuất hiện khi xem phim là mình toát mồ hôi hột rồi. Cũng may mấy anh em Gang Bang đã khẳng định với mình là ko xài ngôn ngữ xì tin nên mình mới đỡ lo, tập trung chờ blu-ray tiếp thôi ^^!

[machiendl]

Ở đây nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố bạn ơi.

Thứ 1: Các Subber đa số là những bạn hoạt động thường xuyên trên Internet (Bao gồm cả trẻ trâu, già trẻ, lớn bé, thanh niên nghiêm túc, công dân nằm vùng, Vozer, Haivl-er.....). Các bạn này thì đa số là dịch phim vì đa số là cho cư dân mạng xem. Mà ở đây có thể cư dân mạng thì quá quen với các phong cách nói như bạn nói ở trên và mỗi người trong các bạn ấy... Ai cũng muốn dịch tạo 1 phong cách vui nhộn, độc quyền và các từ ngữ là lẫm hay là đang có phong trào trên mạng. Vì là dịch vì đam mê và dân mạng coi là chính mà bạn

Thứ 2: Những người tuy cũng hoạt động thường xuyên trên Internet. Nhưng nhóm người này không thích dùng những từ này và phong cách của hộ cũng ko thích thế. Như anh @rogerfox ở trên đã nói.

Thứ 3: Khác nhau về ngôn ngữ. Nên những trường hợp có "Fuck" như bạn nói trên cũng tùy vào ngữ cảnh mà Subber có thể dịch hoặc không dịch.
Còn bản thân mình: Đã dịch là dịch luôn chữ "Fuck" (Đậu má, đụ mẹ, Đệch mợ...) chẳng việc gì phải để đ.m. Hay các từ như Xếp hình mình vẫn áp dụng ầm ầm vì ta dịch cho dân mạng xem thì ta phải đánh trúng tim dân mạng và lấy số đông.

=> Mỗi người một phong cách thôi bạn à. Nhưng bài viết của bạn cũng có thể để các bạn Subber đọc được và từ đó họ sẽ tự đọc và suy ngẫm thôi. Còn thay đổi hay không thì tùy mỗi người thôi bạn à.

* Một điều quan trọng nữa là: Phong cách dịch theo từ ngữ của cư dân mạng có thể tránh những người lợi dụng Phụ đề để kinh doanh.
Ko thể tránh hết nhưng buộc họ phải mất công ngồi sửa => Mà sửa không hết thì sẽ bị lộ hàng khi đem bán cho người ta thôi

[HorusTr4n]

Có lẽ chủ thread chưa xem nhiều phụ đề trên đây, và cũng chả sinh hoạt ở đây nhiều, vì nếu không đã chẳng lập thread này.

Theo cá nhân mình biết, trong forum đây, thì cách dịch này chỉ dùng trong các phim hài bựa ( Ted, 21 And Over, Project X.... - đúng tiêu chí), còn các thể loại phim khác vẫn dịch đàng hoàng bình thường tử tế, vì trong những phim nghiêm túc không ai chấp nhận những từ ngữ như thế.

Ngay ở dòng đầu tiên trong mục Những chuẩn chung về nội dung và hình thức của phụ đề, mục đầu tiên mà những ai dịch cho PDV đều phải đọc, đã có:

+ Không dùng ngôn ngữ 9X (bạn -> bẹn, có không -> cóa hem...)
+ Không dùng từ địa phương, từ lóng không phổ biến
+ Sub được dịch đúng và sát nghĩa, sử dụng từ ngữ linh hoạt, lời thoại gần gũi với văn nói của người Việt (không phải văn nói của người Anh/Mỹ, cũng không phải văn viết của người Việt).

Mai là ngày vui của forum, góp ý tranh luận để sau, xin tạm khoá thread thứ hai mở lại.

[pisoga19]

Có lẽ chủ thread chưa xem nhiều phụ đề trên đây, và cũng chả sinh hoạt ở đây nhiều, vì nếu không đã chẳng lập thread này.

Theo cá nhân mình biết, trong forum đây, thì cách dịch này chỉ dùng trong các phim hài bựa ( Ted, 21 And Over, Project X.... - đúng tiêu chí), còn các thể loại phim khác vẫn dịch đàng hoàng bình thường tử tế, vì trong những phim nghiêm túc không ai chấp nhận những từ ngữ như thế.

Chỉ cần nhìn vào số bài viết là biết mình ko sinh hoạt nhiều trên đây rồi. Mình tham gia nhiều forum về công nghệ và lúc trước cũng viết 1 số guide TUT cho anh em mê HD, do dạo này vướng bận nhiều với cơm áo gạo tiền nên chỉ lên các forum xem tin tức là chính. Nhưng sự yêu quí thậm chí khâm phục anh em translator là thật tâm của mình, nếu ko mình cũng ko phải bỏ time ra mà viết bài góp ý này, với khả năng ăn gạch đá rất cao

Mình mê HD và phim ảnh như vậy mà ko hiểu sao bạn HorusTr4n nghĩ là mình chưa xem nhiều phụ đề trên đây!? Mình còn nhớ cái thời phải kéo torrent ì ạch từ các tracker của bọn Nga, rồi anh em trong team chia nhau đi kiếm từng cái sub về để sync cho mọi người xem. Cái thì phải extract từ DVD, cái thì phải capture lại trên mấy kênh TV (trên đây dịch khá chuẩn), có cái hiếm quá anh em còn định bỏ tiền túi ra thuê người dịch nữa. Cho nên hơn ai hết mình hiểu phụ đề nó quý giá như thế nào, và từ ngày PDV ra đời thì hầu như phim nào mình cũng lấy sub trên đây (nếu ko có thì mình mới qua option 2 là subscene).

Vấn đề góp ý của mình là do sau 1 thời gian xem sub trên PDV mình cảm thấy 1 số bạn dịch có xu hướng sử dụng nhiều hơn những từ "hiện đại". Mình chỉ sợ tương lai 1 số phim kinh điển mà cũng xuất hiện mấy từ này thì cũng ko biết sao nữa. Còn 1 chuyện nữa là nếu bạn HorusTr4n kêu mình list ra phim nào, câu nào sử dụng mấy từ đó thì mình bó tay, vì ngay lúc đó thì nhớ còn lúc viết bài này thì mình chỉ nhớ mang máng vài phim. Với lại nếu nói cụ thể phim nào thì chắc chắn sẽ đụng chạm trực tiếp với anh em translator dịch phim đó, và họ là những người đầu tàu của PDV này rồi nên điều ko tránh khỏi là chắc chắn mình sẽ bị ghét. Mình chỉ vd 2 phim gần đây mình xem là Iron Man 3, đoạn cứu nhiều người trên không thì nguyên bản TA là people mà TV thì dịch thành "các Thím", mình thật sự dị ứng với các Thím vozers Còn phim Fast and Furious 6 thì xuất hiện mấy từ như trẻ trâu, chém gió.. Mà 2 phim này thì chắc ko thuộc thể loại hài bựa rồi.

Giống như bạn machiendl đã nói, translator up phim lên mạng thì gần như 100% là cư dân mạng rồi, và cách sử dụng những từ "hiện đại" này cũng là 1 phần văn phong của họ cũng như cách nói chuyện ngoài đời vậy. Mình ko dám mong các bạn sẽ thông cảm với bài góp ý này của mình. Chỉ là nếu các bạn có đọc được những dòng này thì khi dịch phim, trước khi sử dụng những từ "hiện đại" tùy phim tùy hoàn cảnh các bạn cân nhắc thêm 1 chút là mình đã cảm kích lắm rồi.

Mong các bạn hiểu tâm ý của mình, mình ko hề muốn gây flame hay làm anh em translator cảm thấy ko vui cả

[rogerfox]

mình là mình rất là đồng ý với chủ thớt, đơn giản vì mình dịch trinh thám hình sự, không thể cho một từ vozer hay ngôn ngữ teen hiện đại vào được, thế là PHÁ PHIM, là KHÔNG CHẤP NHẬN ĐƯỢC, so ri nếu có đụng chạm đến trans nào đó, như phim Pain and Gain mọi người bảo hay lắm, hay quá, mà mình thì đọc sub gà nhà mà nuốt hổng nổi phim, thêm vào đó lại vô vàn thất vọng vì phim The Rock đóng mà lại chả đánh đấm mấy, hơi bị chán

[mp3sony]

bỏ mợ, kiểu này phải rà lại các sub nhà mình mất, để mấy từ đấy dính vào các cụ xem xong thì chết

[altamodano]

bỏ mợ, kiểu này phải rà lại các sub nhà mình mất, để mấy từ đấy dính vào các cụ xem xong thì chết

Yên sờ tâm đê, các Thým ấy chắc cũng có ghi chú rõ ràng ngay từ đầu sub là cần cân nhắc khi xem với các thành phần A-B-C rùi mà.
Hài bựa mà để xem cùng các cụ thì chít. Còn nói về ngôn từ thì đúng là một số phim chỉ có thể xem được một mềnh hoặc với những mềnh giống như mềnh cùng xem thui. Biết là bọn Mẽo nó chửi bậy hết xẩy trong phim mà sao lúc xem chềnh ềnh mấy dòng chửi bới loạn xà ngầu trên màn hình mình cũng thấy hơi dị ứng. May mà cái từ "f*ck" trong tiếng Việt ý, mình dịch đầy phim mà vẫn chưa lần nào dùng. Chỉ dùng ngoài đời thôi, ka ka!!!