L'ANNÉE DERNIÈRE À MARIENBAD
NĂM NGOÁI Ở MARIENBAD
Tại một khu nghỉ dưỡng baroque xa hoa, một người đàn ông (X) tiếp cận một người phụ nữ (A) và thuyết phục cô rằng họ đă gặp và yêu nhau năm ngoái, rằng khi ấy cô xin anh cho cô một năm, và giờ đă đến lúc cô lên đường ra đi cùng anh. Người phụ nữ một mực đáp lời rằng ḿnh chưa từng đến Frederiksbad, hay Karlstadt, hay Marienbad, hay Baden-Salsa, rằng cô không biết anh là ai, hay những điều anh đang nói đến là ǵ, mặc cho bao nỗ lực dựng lại cuộc gặp gỡ năm trước của hai người từ anh.
L’Année dernière à Marienbad là tác phẩm thứ hai trong bộ ba phim dài đầu tay của Alain Resnais với chủ đề kư ức trong mối liên hệ với thực tại, được chấp bút bởi tên tuổi lớn nhất của phong trào Tiểu thuyết Mới, Alain Robbe-Grillet. Khác với
Hiroshima mon amour trước đó và
Muriel, ou le Temps d'un retour liền kề,
L’Année dernière à Marienbad thoát ly hoàn toàn khỏi bối cảnh chính trị đương thời và chống lại mọi nỗ lực ḍ t́m một logic hợp lư cho câu chuyện. Resnais và Robbe-Grillet chơi một tṛ chơi với khán giả như nhân vật vô danh M, mà ở đó những kẻ hiếu kỳ muốn t́m ra một diễn giải nào đó cho bộ phim, dưới bất kỳ cách tiếp cận nào, dù là nội dung hay cấu trúc, đều sẽ luôn thua. Thế nhưng luôn có chỗ cho thú xa hoa hưởng thụ, v́ từng tiểu tiết một của bộ phim đều vô cùng tinh vi. Nếu Resnais chỉ đang thể nghiệm một thứ điện ảnh mới để thách đố người xem th́ ta sẽ chẳng thể có những chuyển động máy quay ngoạn mục như chơi vơi giữa không gian và thời gian, những khung h́nh tỉ mỉ mang dáng dấp mỹ thuật Phục Hưng, những câu thoại đầy chất thơ như thôi miên ḥa nhịp cùng những biểu cảm mê hồn của Delphine Seyrig.
Một bộ phim có ma lực quyến rũ, mê hoặc người xem hệt như anh chàng X đă làm với cô gái A suốt 94 phút phim: dù lư trí có chặn ta lại và đẩy ra xa nhường nào, đến cuối cùng ta vẫn sẽ lạc lối trong đó và không thể trở ra. Một thứ lạc lối mà một người yêu điện ảnh sẽ chẳng bao giờ cưỡng lại, dù biết thế giới ấy khác xa và nguy hiểm thế nào so với thế giới thực. Bởi v́ cốt lơi sau cùng của điện ảnh có lẽ không phải để tái hiện thực tại, mà là để sáng tạo nên những thực tại mới.
(Đọc thêm những suy nghĩ cá nhân của ḿnh tại
đây.)
Ghi chú: Phụ đề tiếng Pháp kèm theo Blu-ray của phim không đầy đủ và căn chỉnh thời gian khá thiếu chính xác, c̣n phụ đề tiếng Anh tuy chuẩn xác hơn nhưng lại lược thêm nhiều câu nữa, nên ḿnh sử dụng phụ đề tiếng Đức để có đầy đủ timing hợp lư. Các câu dẫn và thoại trong phim ḿnh dịch và tŕnh bày theo nguyên tác từ cuốn "ciné-roman" (tạm dịch: tiểu thuyết phim) của biên kịch Alain Robbe-Grillet, được ông xuất bản sau khi phim ra mắt, từ kịch bản của chính bộ phim. Ḿnh có thể chia sẻ e-book tiếng Pháp của cuốn này cho ai có nhu cầu.