Một Fifty Shades of Grey không hề có cảnh nóng
Tin tức gây ngạc nhiên rằng bản chuyển thể Fifty Shades of Grey của Sam-Taylor Johnson được công chiếu ở Việt Nam tạo được sự hứng thú của nhiều bạn trẻ xem phim ở đất nước này. Do biết được những sự tranh căi xung quanh bộ phim ở tầm quốc tế nên họ rất hứng thú khi có cơ hội tận mắt xem bộ phim. Tuy nhiên, Việt Nam, một quốc gia c̣n nặng truyền thống đạo Khổng, vẫn c̣n khá bảo thủ về văn hóa.
Những ngày trước khi công chiếu, bộ phim đă bị cấm ở Indonesia, Cambodia và Malaysia – các nhà kiểm duyệt đă tuyên bố nó “là bộ phim khiêu dâm hơn là phim điện ảnh”. Điều này tạo ra nhiều sự hy vọng hơn nữa ở Việt Nam. Các tờ báo dự đoán bao nhiêu phút phim sẽ dành cho cảnh sex, trong khi các rạp chiếu dựng lại Căn Pḥng Đỏ ở sảnh để cho mọi người có thể chụp tự sướng.
“Bộ phim được quảng cáo rất dữ, nên nó làm chúng tôi rất hào hứng và ṭ ṃ,” Xuân Thảo nói, cùng hàng ngàn người khác đang kiên nhẫn xếp hàng để có được một tấm vé vào ngày công chiếu, cũng trùng ngày Lễ T́nh nhân. “Chúng tôi muốn xem thực ra nó như thế nào.” Cô ấy ra về với tâm trạng giận dữ và thất vọng. Phiên bản ở Việt Nam không hề có cảnh sex nào.
Tổng cộng có 20 phút phim bị cắt bởi Hội đồng Thẩm định phim, lược bỏ bất kỳ cảnh nào được xem là nhạy cảm. Chỉ c̣n sót lại vài cảnh hôn. Sự thiếu vắng các cảnh t́nh cảm đă chọc giận khán giả, những người không đến xem v́ cốt truyện hay hoặc v́ tính cách nhân vật phức tạp. “Thật lố bịch,” Thảo than phiền. “Bản này được gắn mác 16+, nhưng cũng chẳng cần làm ǵ; một đứa trẻ lên năm cũng xem được. Trailer c̣n sexy hơn. Thà cấm c̣n hơn.”
Không phải chỉ có ḿnh cô tức giận. “Ai cũng la ó phản đối ở mỗi cảnh sau cảnh bị cắt,” Nguyễn Biên Thùy nói. Cô cũng đi xem phim vào ngày mở đầu. “Nên có chú ư rằng nó đă được biên tập. Không ai biết phim nói về cái ǵ, đặc biệt là khi người đó không biết ǵ về BDSM, hoặc là chưa đọc sách.”
Khán giả rất khó hiểu về kết phim, khi Anastasia Steele (Dakota Johnson) hỏi Christian Grey (Jamie Dorman) minh họa cách anh ta sẽ “trừng phạt” cô như thế nào v́ đă vi phạm những luật đề ra trong hợp đồng áp đặt-phục tùng. Trong tiểu thuyết của E. L. James, và trong bản không cắt, Grey đánh cô bằng dây nịt. Trong phiên bản cắt Việt Nam, cảnh này được lược bỏ. Anastasia cơi ḷng tan nát quyết định rời anh ta và phim kết thúc, khán giả cũng chẳng hiểu ǵ hơn.
Vậy tại sao bộ phim lại được phát hành?
“Tôi nghĩ rằng nhà nước muốn cho thấy rằng họ trở nên cởi mở hơn với những phim gây tranh căi c̣n nhà phân phối nghĩ rằng sẽ có lợi v́ mọi người đều muốn đi xem.” Biên suy đoán. Nhưng nếu đây là ư định, th́ nó đă bị phản pháo. Tin tức bộ phim thiếu những cảnh yêu nhau lan truyền nhanh chóng và mọi người ngừng đi xem. Các buổi chiếu giảm xuống đột ngột, hiện chỉ c̣n vài rạp vẫn c̣n chiếu. Bất chấp bao công sức xây dựng, bộ phim được dán nhăn thảm họa pḥng vé.
Nh́n lại, bộ phim không thể nào đến được màn ảnh rộng mà không bị cắt xén. Luật Điện ảnh khắt khe của Việt Nam cấm các nội dung “h́nh ảnh, âm thanh, đối thoại, kịch bản có tính khiêu dâm, suy đồi, loạn luân hoặc đi ngược lại thuần phong mỹ tục”. “Cắt là chuyện thường ở Việt Nam,” Cát Khuê phát biểu, một nhà phê b́nh cho tờ báo Tuổi Trẻ. “ Nó quen thuộc với chúng tôi khi xem những phim có cảnh sex và bạo lực bị cắt bỏ.”
Ở Việt Nam, cách kiểm soát văn hóa bảo thủ này mở rộng ra ngoài thế giới phim. Tháng 10 năm ngoái, ca sĩ Hương Tràm bị phạt 10 triệu và bị cấm biểu diễn ba tháng v́ mặc trang phục “không phù hợp” và “ảnh hưởng xấu đến thuần phong mỹ tục”. Trong tháng 12, đài VTV2 thông báo rằng phải hủy chiếu series Sex and the City sau khi chỉ mới chiếu được năm tập. Nhà đài phải chịu áp lực khi đem bộ phim này về, dù các tập đă bị cắt nặng nề và chỉ chiếu vào giờ vắng.
Phản ứng khán giả khá ít ỏi sau những quyết định đó, nhưng phản ứng xung quanh Fifty Shades of Grey lại khác v́ bộ phim khá nổi tiếng. Những người đi xem phim giận dữ đă đăng những lời bất b́nh lên mạng và các phiên bản không bị cắt đă được chia sẻ rộng răi trên mạng xă hội.
Theo Biên, giới trẻ Việt Nam muốn những người quản lư văn hóa đất nước thay đổi cách tiếp cận: “Chúng tôi không phải là trẻ con để mà được bảo vệ khỏi cảnh sex. Các nhà giáo dục luôn nói rằng xem [những cảnh như vậy] sẽ làm suy đồi đạo đức, nhưng thay v́ hướng dẫn cách xử lư những vấn đề t́nh dục th́ họ lại làm nghiêm trọng thêm bằng cách giới hạn tiếp cận thông tin.”
Đây là chuyện không phải một sớm một chiều mà thay đổi, và lại càng không trước khi Fifty Shades Darker ra rạp năm 2016. Thế hệ già hơn ở Việt Nam, những người vẫn c̣n nhiều ảnh hưởng, vẫn quyết định bảo vệ văn hóa truyền thóng và ngăn chặn t́nh dục hóa văn hóa. Cho đến khi xu hướng này thay đổi, những người xem phim đành phải cam chịu với những bộ phim ít sắc thái hơn vậy.
