Mulholland Drive: Sixteen Reasons Why I Love You
I. David Lynch
Một so sánh đơn giản, nhắc đến Lynch là tôi nghĩ ngay đến Mulholland Drive, hệt như Terry Gilliam và Brazil.
Lynch có một tác động khá ḱ lạ với khán giả (cả đại chúng & thiểu số) và thậm chí cả các tay bút phê b́nh tên tuổi, có nhiều người tuy không ưa phong cách nhưng lại thích/khâm phục một phim nhất định của ông. Từ tác phẩm đầu tay Eraserhead (1977), bộ phim mẫu mực The Elephant Man (1980) cho đến Lost Highway (1997) - một bản nháp, một bước đệm cho Mulholland Drive hay măi các phim sau này như Inland Empire hay The Straight Story.
Nói một cách văn hoa, Mulholland Drive trước tiên tập hợp một cách đầy đủ tất cả những ǵ tinh túy nhất của Lynch, sau đó ông ta đặt nó vào đúng chỗ nó phải ở và đồng bộ hóa sao cho tất cả chạy cùng nhau một cách nhịp nhàng và uyển chuyển nhất.
Nội dung và cách dẫn truyện, cách thắt nút mở nút, sự đa tầng nghĩa, các ẩn dụ & biểu tượng, chất hài hước, thoại, quay phim, diễn xuất, âm nhạc... dường như mọi thứ đều hoàn hảo.
Một trong những phim xuất sắc nhất thập niên trước.
Một phim đáng được 10/10.
II. Mind-fvcked
Một từ yêu thích của tôi và nếu ai hay đọc review chắc sẽ thấy hơi nhàm :)) nhưng sự thật là thế.
Phải sau hai lần xem trọn vẹn tôi có thể dám gọi là "đã hiểu" bộ phim này. Cũng phải thôi, giới phê bình nước ngoài có cực nhiều nghiên cứu/giả thuyết về Mulholland Drive nhưng hiếm có ai dám phát biểu là mình đã hiểu hoàn toàn/nắm rơ 100% về Mulholland Drive cũng như các thông điệp mà bộ phim mang lại. Xét về mặt "xoắn não" trên phương diện ngữ nghĩa đơn thuần, có lẽ Mulholland Drive còn phức tạp hơn Brazil một bậc. Nếu bạn thích những phim kiểu này, tôi cho là bạn sẽ biết lý do tại sao những Inception, Shutter Island hay Source Code được khán giả đại chúng đón nhận và tung hô một cách nồng nhiệt như những đại diện tiêu biểu của thể loại này. Nó được gói gọn chỉ trong hai từ: nửa mùa.
Từ đó dẫn đến hai lý do ở phía dưới mà chúng ta sẽ dần tiếp cận trong bài viết này: mạch thời gian/cách dẫn truyện và cách Lynch để người xem tự diễn giải theo sở thích của riêng ḿnh.
III. Surrealism
Có quá nhiều điểm tương đồng giữa Mulholland Drive và Brazil. Cả hai đều làm người xem rối tung lên v́ sự đan xen giữa thực và ảo, giữa mơ và thật. Nguyên lư hết sức đơn giản: một khi con người ta gặp phải một cú sốc tâm lư/tinh thần quá lớn và không thể xử lí được nó, bộ năo sẽ tạo ra một thế giới tưởng tượng giúp ta quên đi cái thực tại khắc nghiệt. Những đặc điểm cấu thành nên thế giới ảo đó (từ nhân vật, khung cảnh cho đến những chi tiết nhỏ nhất) phản ánh đầy đủ con người, tính cách nội tại và cách nh́n nhận thế giới của chủ thể, chỉ khác một điều: những rắc rối sẽ được giải quyết/biến mất & những ước mơ/mong muốn sẽ thành sự thật.
Sự kết nối giữa các thế giới của thực tại - ảo tưởng chính là những đặc điểm tiêu biểu nhất của việc áp dụng chủ nghĩa siêu thực - Surrealism vào điện ảnh. Tuy vậy, theo cảm nhận của cá nhân, việc thể hiện tinh thần chủ nghĩa siêu thực trong Brazil và Mulholland Drive lại hoàn toàn khác nhau. Tiện đây xin nhắc lại một câu khá tâm đắc tôi đă dùng trong bài review Brazil: "Chủ nghĩ siêu thực vốn chưa bao giờ là một con đường thẳng tắp, một chiều hay một bài nhạc pop dễ nghe, dễ thích, dễ chán cả. Nó là một cái nh́n đa chiều, phức tạp của con người; là nơi trốn tránh, ẩn nấp của các tác gia khỏi sự tàn phá của hiện thực tàn bạo. Chính v́ vậy nó tạo ra một trạng thái nửa tỉnh nửa mê, sử dụng h́nh ảnh để làm những câu từ ưu mĩ và tràn ngập những cắt cảnh tối tăm khó hiểu. Tưởng là ảo, là không thật nhưng lại vô cùng thật."
IV. Worth Watching again
Một trong những yếu tố tôi khá coi trọng khi đánh giá và cho điểm một bộ phim. Điện ảnh nói chung và Hollywood nói riêng đang đi xuống một cách trầm trọng về mặt chất lượng dù phim mới ra nhiều như lá mùa thu và có kinh phí lớn khủng bố. Đến hơn 90% phim mới ra nằm trong ba dạng này:
- Phim dạng bom tấn/bom xịt, lấy tiền/kĩ xảo ra ḷe người. Dù sao đại bộ phận khán giả cũng chỉ cần giải trí là chính nên tạm bỏ qua không nói.
- Phim nửa mùa, tỏ vẻ dành cho một số bộ phận người xem vốn hoang tưởng về gu phim của ḿnh, nghĩ ḿnh thông thái hơn những người thích xem phim dạng bom tấn ở trên.
- Những bộ phim khuôn mẫu/nhạt nhẽo làm ra để tranh giải Oscar. Oscar to lắm không? :D
Hay tại tôi vốn thích những ǵ phá cách và nổi loạn và ghét những thứ theo luật lệ, khuôn mẫu?
Dù là ǵ đi nữa th́ những thể loại trên xem một lần c̣n thấy phí thời gian chứ chưa nói đến giá trị của việc xem nhiều lần.
Nói đến giá trị của việc xem lại th́ Mulholland Drive là 1 ví dụ không thể chuẩn hơn được nữa. Sau lần xem đầu tiên tôi vẫn c̣n khá mơ hồ nhưng bắt đầu từ lần thứ hai trở đi, cảm giác ḿnh đă nhập tâm vào câu truyện và mạch thời gian, mỗi phút, mỗi cảnh quay, mỗi lần xem lại tôi đều rút ra được một cái ǵ đó hoàn toàn mới mẻ.
"Life Is Too Short for Mediocre." - Đời quá ngắn cho những thứ tầm thường.
Vậy nên tôi nghĩ thay v́ bỏ hàng giờ để xem những bộ phim làng nhàng th́ hăy dùng nó để xem lại những bộ phim đáng được xem lại. Đọc đến đây chắc nhiều người sẽ có cảm giác khó chịu: chú nghĩ chú là ai mà đi bảo người ta phải xem phim thế nào :)) Nhưng không hề luôn, tôi vốn chỉ coi việc viết review phim như một dạng nhật kí ghi lại mọi tâm tư, t́nh cảm, thế giới quan của ḿnh để so sánh nó trước/sau khi xem một bộ phim. Đơn giản vậy thôi, up bài viết này lên đâu và có ai đọc không cũng không quan trọng.
V. Timeline & Narrative
Lư do thứ năm này có một mối quan hệ cực ḱ chặt chẽ với lí do thứ tư: mạch thời gian và cách dẫn truyện của phim được thiết kế và sắp đặt một cách hỗn loạn và bạn chỉ có thể hiểu nó và cảm thấy hợp lư nếu xem từ hai lần trở lên. Chú ư: hỗn loạn một cách có chủ ư/trật tự hoàn toàn khác với hỗn loạn do không biết dẫn truyện nhé.
Nhưng ở mục này tôi sẽ không đi sâu vào phân tích về mặt chuyên môn mà sẽ chỉ đem lại một cái nh́n toàn cục và chi tiết nhất về kết cấu của bộ phim.
Mulholland Drive là câu chuyện về một người phụ nữ tên Diane Selwyn (Naomi Watts đóng). Bố mẹ của Diane mất khi cô c̣n rất bé nên Diane sống từ nhỏ với ông bà - và bị ông (?) lạm dụng t́nh dục. Bà Diane biết nhưng làm ngơ và đổ mọi tội lỗi lên đầu cô. Một bi kịch thường thấy, nói cách khác Diane bị "parent issue", có một tuổi thơ không yên lành.
Ngày trước tôi vẫn nhớ bố mẹ hay dặn ḿnh, có yêu có lấy ai th́ chọn con nhà b́nh thường - tức là gia đ́nh hạnh phúc, không có rắc rối hay trục trặc ǵ đó... Thuở ấy c̣n ham chơi, lời dặn đi vào tai này rồi đi ra tai kia mà thôi, tôi chỉ thắc mắc một cách ngây thơ và cười bảo bố mẹ cổ hủ quá: yêu nhau th́ để ư mấy cái đấy làm ǵ, cưới con người ta chứ cưới bố mẹ người ta đâu. Nhưng những ǵ va vấp trong đời mới thấy bố mẹ luôn đúng, một con người có vấn đề về tâm lư th́ chưa chắc đă là do "parent issue" nhưng ai mà bị "parent issue" th́ phần lớn đều có trục trặc về tâm lư.
Diane là một người như vậy. Tổn thương từ ngày bé đó sẽ măi măi không lành, cộng thêm một tuổi thơ thiếu thốn t́nh thương có ảnh hưởng rất lớn đến những hành động sau này của Diane. Rồi có một sự kiện đă thay đổi cuộc đời Diane đó là cô thắng ở cuộc thi nhảy Jitterbug ở Ontario, Canada (Cảnh đầu tiên của phim). Ông bà của Diane trở nên vui vẻ (?) và động viên cô đi lập nghiệp ở Hollywood, cùng lúc đó d́ Ruth - làm nghề tuyển trạch diễn viên (Casting agent) ở Hollywood mất và để lại cho Diane một khoản tiền kha khá.
Kết cục: Diane bay đến Los Angeles với khát khao trở thành diễn viên/ngôi sao nổi tiếng. Nhưng đời vốn không như mơ, một thân một ḿnh ở Hollywood, để kiếm được một vai diễn dù to dù nhỏ không phải dễ! Tiền th́ cứ cạn dần, Diane phải chuyển đến ở một khách sạn rẻ tiền và đi làm bồi bàn ở quán Winkie. Dù sống tiết kiệm nhưng tiền đi làm cũng không đủ chi tiêu, Diane trở nên tuyệt vọng và tham gia vào đường dây gái gọi.
Có tiền, Diane nghỉ việc ở Winkie và chuyển đến ở nhà số 12, 2590 Sierra Bonita. Dù vậy, Diane vẫn tiếp tục theo đuổi sự nghiệp điện ảnh và được Wally Brown - một người bạn cũ của d́ Ruth đồng ư cho thử vai nữ chính trong bộ phim ông ta đang sản xuất "The Sylvia North Story" nhưng không gây được nhiều ấn tượng. Đạo diễn Bob Brooker đă chọn Camilla Rhodes (Laura Harring) - người sau này trở thành bạn của Diane. V́ lí do kinh tế, hai người chuyển đến ở chung và từ bạn chuyển thành người t́nh (nói cho đúng hơn là: Diane ái mộ và muốn trở thành như Camilla c̣n Camilla chỉ coi Diane như người hâm mộ và thích/thấy vui th́ sống vậy thôi).
Con đường sự nghiệp của Camilla thăng tiến nhanh chóng không phải v́ cô ta có tài mà v́ cô ta sẵn sàng ngủ với bất ḱ ai để có được vai diễn, và nhờ sự thăng tiến ấy Camilla lại giúp Diane theo cách tương tự - chỉ có điều ở một phạm vi nhỏ hơn. Diane tiếp tục yêu Camillia điên cuồng nhưng không được đáp lại. (Để ư cảnh làm t́nh đầu tiên của Betty với Rita, Betty hai lần nói "I'm in love with you" nhưng Rita không hề đáp lại).
Đến một ngày, Camilla nhận được vai chính trong một phim mainstream của đạo diễn Adam Kesher (Justin Theroux) nhờ ngủ với tay bỏ tiền ra làm phim (Executive Producer) Castigliane (Dan Hedaya). V́ đây là một phim mang tính thương mại nên Camilla cuối cùng đă có đủ tiền để chuyển ra ngoài sống, tuy Camillia & Diane chưa chia tay nhưng Diane bị suy sụp, trầm cảm nặng và phải đi gặp bác sĩ tâm lư. Ở đó, Diane được khuyên là nên chuyển sang nơi khác ở -> đổi nhà với người bạn tên Rosa ở nhà số 17.
Tay đạo diễn Adam lúc này vừa ly dị thế là Adam & Camilla bắt đầu cặp kè với nhau cho dù mối quan hệ Camilla-Diane chưa kết thúc (Cảnh 2h:04m - Camilla & Adam hôn nhau ở phim trường). Diane ghen tuông nhưng không làm ǵ được v́ cô quá yêu Camillia và hy vọng quan hệ Adam-Camilla sẽ sớm kết thúc như mọi mối t́nh qua đường trước của Camilla. Nhưng mọi chuyện đâu có đơn giản vậy.
Tất cả những ǵ tôi vừa kể ở trên cho đến giờ đều không được thể hiện và tường thuật một cách trực tiếp. Ta chỉ thu thập được những thông tin đó một cách gián tiếp nhờ vào những tưởng tượng tron mơ của Diane.
Nói một cách khác, mạch phim chính bắt đầu khi hai người Camilla & Diane làm t́nh ở căn nhà số 17 (cảnh 2h:01m:30s), Camilla nói hai người không thể tiếp tục được nữa và phải chấm dứt mọi chuyện. Diane nổi điên và đuổi Camilla đi.
Một cắt cảnh quan trọng đó chính là cảnh bữa tiệc ở nhà Adam (2h:07m). Camilla mời Diane đến v́ hai lí do:
- Giải thích một lần cuối với Diane và muốn hàn gắn mối quan hệ bạn bè này.
- Camilla thông báo tin ḿnh đính hôn với Adam và muốn người hâm mộ trung thành như Diane ở đấy để ủng hộ, để chứng kiến thành công của ḿnh. Dạng người như Camilla thật đúng là không thiếu ở ngoài đời.
V́ quá yêu Camilla nên Diane vẫn đến với hy vọng, dù yêu Adam nhưng Camilla-Diane vẫn có thể thân t́nh với nhau như trước. Và Diane đă bị dội một gáo nước lạnh khi Camilla hôn một phụ nữ khác ngay trước mắt ḿnh. Giọt nước tràn ly, t́nh yêu biến thành thù hận đưa chúng ta đến với cảnh phim tiếp theo: Diane thuê tên sát thủ Joe để giết Camilla (Cảnh hai người nói chuyện ở quán Winkie đoạn 2h:16m). Joe giao ước khi nào hắn xong việc Diane sẽ t́m thấy một chiếc ch́a khóa xanh ở một chỗ hẹn trước đằng sau quán Winkie.
Một thời gian sau, Diane thấy chiếc ch́a khóa xanh ở chỗ đă hẹn và mang về nhà đặt lên bàn. Camilla đă chết. Cảm giác sợ hăi, đau buồn, trống rỗng và tội lỗi đè nặng và chất chồng tạo nên một cơn trầm cảm khủng khiếp nhất mà Diane từng trải qua. Cô chơi thuốc và ch́m đắm vào cơn mê bất tận, vào tượng tưởng của riêng ḿnh - ở đó mọi chuyện đều tốt đẹp và tươi sáng (ngay sau cảnh nhảy Jitterbug). Gần 2 tiếng đầu bộ phim chính là giấc mơ của Diane vậy.
Trong mơ, Diane là Betty (lấy tên của cô bồi bàn lúc gặp tên sát thủ Joe), một cô gái mới chân ướt chân ráo từ Ontario đến Hollywood, vẫn c̣n ngây thơ, trẻ trung, sôi nổi, nhiệt t́nh và d́ Ruth của cô vẫn c̣n sống. Camilla th́ biến thành Rita - cô gái bị mất trí nhớ sau vụ ám sát hụt ở Mulholland Drive. Đến đây là bắt đầu khá dễ hiểu, từ phút thứ 25 cho đến 1h:45m là quá tŕnh Betty/Diane giúp Rita/Camilla đi t́m hiểu xem ḿnh là ai. Thêm nữa, những ǵ Diane không có được ngoài đời th́ Betty sẽ có được trong mơ: d́ Ruth c̣n sống và cho cô một ngôi nhà, một mái ấm; buổi thử vai "The Sylvia North Story" thành công xuất sắc; Betty được tay đạo diễn Adam để ư (chemistry giữa hai người lúc ở trường quay???); t́nh yêu hai chiều giữa Betty/Diane với Rita/Camilla, sự trừng phạt với tay đạo diễn Adam, Rita thoát chết khỏi vụ ám sát hụt....
Nhưng cơn mơ nào rồi cũng sẽ đến lúc kết thúc, đến một lúc nhất định những tưởng tượng cũng không c̣n đủ sức ḱm chế và kiểm soát cú sốc tinh thần của Diane và tất cả sẽ tan vỡ như bong bóng xà pḥng. Mở đầu bằng cái xác thối mà Rita và Betty t́m thấy ở căn nhà số 17 và đặc biệt là cắt cảnh ghê rợn ở Club Silencio.
Giấc mơ tan vỡ và Diane choàng tỉnh dậy bởi tiếng gơ cửa. Đó là cô bạn hàng xóm De Rosa - người đă đổi nhà cho Diane sang lấy đồ. Diane nh́n thấy chiếc ch́a khóa xanh, thực tại khắc nghiệt lại tràn về trong cô. Mới ngày nào hai người c̣n làm t́nh nơi đây vậy mà giờ Camilla đă chết. Diane không biết làm ǵ khác ngoài việc nghĩ đến Camilla, mọi chuyện tưởng chừng c̣n bi kịch hơn lúc trước, cuộc đời này c̣n ǵ vui thú, c̣n lư do ǵ để cô sống nữa đây?
Rồi lại có tiếng gơ cửa dồn dập, Diane tưởng tượng ra hai ông bà già quen ở sân bay hiện hồn về ám ḿnh, tưởng tượng ra cảnh Camilla gào thét một cách ghê rợn, tưởng tượng ra tiếng hét và chấn thương thuở ấu thơ. Không chịu được cơn điên này nữa, Diane rút súng ra tự sát. Hết phim.
VI. Metaphoric & Symbolic
Nếu như chương V nói cho bạn biết phim diễn ra thế nào (How) th́ chương VI và VII sẽ giải thích cho bạn hiểu các nguyên nhân tiềm ẩn tại sao nó lại như vậy (Why).
Có ba điều chính bạn cần chú ư trong hai chương này:
- Mọi thứ đều có ư nghĩa, đều là biểu tượng, ẩn dụ... Không có ǵ là ngẫu nhiên, không có ǵ là vô t́nh cả.
- Không dưới một lần, Lynch sử dụng cùng một diễn viên cho hai vai (thậm chí là các vai rất nhỏ) tưởng chừng như không liên quan đến nhau. Cũng như Diane sử dụng tất cả những người cô "biết" để cho đủ các nhân vật trong trí tưởng tượng của ḿnh. Điều này là cực ḱ hợp lí v́ ít khi ta mơ mà các nhân vật trong mơ lại là một người hoàn toàn xa lạ. Nói đơn giản hơn, người mơ sẽ sử dụng tất cả các người và đồ vật mà họ quen biết để lấp đầy giấc mơ của ḿnh.
- Mối tương quan mật thiết và tính biểu tượng giữa các nhân vật trong mơ và thực.
- Nói qua một chút về mối quan hệ giữa Diane với ông bà ḿnh: cảnh nhảy Jitterbug ở đầu phim là kí ức thực của Diane sau khi chơi thuốc nên ta thấy nó có phần nào hoang dại và tưng tửng. Ta thấy là khuôn mặt mờ ảo không rơ của ông bà Diane cho thấy có trục trặc rơ ràng trong mối quan hệ của họ: Diane muốn nhớ lại, muốn tưởng tượng rằng ông bà ḿnh đă ở đó, vui vẻ và ủng hộ ḿnh trong một thời khắc quan trọng trong đời nhưng làm việc đó không hề dễ chút nào.
- Chiếc đèn bàn đỏ xuất hiện ở cuối chuỗi các cuộc điện thoại bắt nguồn từ lăo trùm Roque (phút 17) ngay sau khi Rita mất tích sau vụ tai nạn. Ta nên nhớ lúc này đang là trong tưởng tượng của Diane! Nào hăy cùng điểm lại nhé: tên trùm Roque bỏ tiền ra làm bộ phim "The Sylvia North Story" - đạo diễn là Adam và Adam gần như đă chắc chắn sẽ giao vai nữ chính cho Rita - điều mà Roque không hề muốn (hắn muốn vai nữ chính vào tay cô nàng tóc vàng Camilla Rhodes). Do vậy, Roque thuê anh em nhà Castigliani giết Rita (đầu tiên là thuê hai tên tài xế xe Limo nhưng thất bại do vụ tai nạn nên tiếp theo chúng thuê tên sát thủ Joe đi xử lí rắc rối và hậu họa - ở ngoài đời thật th́ Joe cũng chính là tên sát thủ mà Diane thuê giết Camilla).
- Nó tượng trưng cho quy cách hoạt động của thế giới ngầm ở Hollywood: sơ đồ kim tự tháp.
- Sự hối tiếc của Diane, cô cho rằng tại bữa tiệc ở nhà Adam đêm hôm đó do lăo Roque chủ tŕ cô không nên đến -> Camilla sẽ không chết.
- Cái đèn đó là ám chỉ đến gái mại dâm (Xem thêm VII. Color Symbolism - Màu đỏ)
- Trong "10 Clues to unlock this thriller" của Lynch, ông viết: "Pay attention to clothing, the ash-tray and the coffee cup."
- Trong Mulholland Drive có khá nhiều gạt tàn nhưng cái ta cần chú ư đến chỉ có một: cái gạt tàn h́nh đàn Piano ở nhà Diane. Nó cho ta biết một cách chính xác vị trí và mạch thời gian của các cảnh nó xuất hiện. Cảnh Diane nghe điện thoại ở cạnh chiếc đèn ngủ màu đỏ, ta thấy chiếc gạt tàn đầy mẩu thuốc lá (đầu lọc màu nâu) - lạ một điều là từ đầu phim đến cuối phim ta không hề thấy Diane/Betty hút thuốc bao giờ. Hai người duy nhất trong phim hút thuốc đầu lọc màu nâu là tên sát thủ Joe và cô gái điếm Laney -> Diane đă từng tham gia đường dây gái gọi ở Hollywood.
- Chiếc cốc cà phê Diane dùng ở nhà giống hệt chiếc cốc cà phê ở quán Winkie. Nó cho thấy hai điều: Diane từng làm ở Winkie và lấy nó về nhà dùng và hai, đơn thuần Diane sử dụng h́nh ảnh chiếc cốc ở nhà vào trong mơ.
- Quần áo (xem thêm VII. Color Symbolism - Màu đỏ/hồng).
- Ta để ư: một, trong mơ khi Betty và Rita gọi điện đến nhà Diane Selwyn, tiếng máy trả lời tự động giống hệt tiếng điện thoại của nhà Diane ngoài đời thật. Và hai, cái xác mà Betty & Rita t́m thấy có nguyên nhân chết giống Diane 24 giờ sau (súng bắn) + tư thế nằm của cái xác cũng y hết. Từ một và hai ta suy ra được cái chết của Diane ở trong mơ mang tính tượng trưng/dự báo cho cái chết của Diane ở ngoài đời.
- Bạn c̣n nhớ nhân vật Dan và Herb không?
Dream within Dream/mơ trong mơ: Cảnh Dan & Herb nói chuyện ở quán Winkie đoạn từ 11m:40 cho đến 16m:40 là một trong những cảnh dễ gây hiểu nhầm nhất bộ phim.
Đây thực chất là giấc mơ của Rita trong giấc mơ của Diane... Điều thú vị ở đây là Dan c̣n xuất hiện một lần nữa - cũng ở quán Winkie nhưng nếu lần xuất hiện thứ nhất ở trong mơ th́ lần này ở đời thực: khi đó Diane đang nói chuyện với tên sát thủ Joe (Joe giơ chiếc ch́a khóa xanh ra - máy quay chuyển sang mặt Diane rồi nhảy sang chỗ Dan đứng rồi Diane hỏi tên Joe chiếc ch́a khóa này mở cái ǵ). Hăy xem lại cảnh này và chú ư đến thái độ không vừa ḷng của tên sát thủ Joe cũng như là sự căng thẳng của Dan. Không có ǵ là ngẫu nhiên hay vô t́nh ở đây cả.
Trong cảnh này, Herb đóng vai tṛ là một bác sĩ tâm lí đang nghe Dan kể về hai giấc mơ và con quái vật (bum).
+ Herb là bác sĩ tâm lư thật của Diane ngoài đời và trong mơ biến thành bác sĩ tâm lư của Dan (Dan và Diane là một mà thôi). Herb thất bại trong việc cứu Diane cũng như cứu Dan. Có lẽ v́ những ǵ Dan cảm thấy chính là những ǵ Diane cảm thấy ở đời thực: Herb không tin Diane/Dan, không tin con quái vật kia là có thật và thách thức/động viên Dan hăy mặt-đối-mặt với con quái vật (nó ở đây là sự điên rồ/nỗi sợ hăi/sự tăm tối trong nội tại). Kết quả như nào th́ ta đă rơ.
+ Giống như Betty và Rita, Herb và Dan là hai khía cạnh trái ngược nhau tồn tại trong tiềm thức của Diane. Khi đang chịu một chấn động về tinh thần, bộ năo/tiềm thức con người có xu hướng tách ra thành hai - đấu tranh nội tâm là quá trình bắt buộc để từ nhận thức đi đến hành động thực tế. Một Herb đa nghi xui giục, động viên Diane/Dan hăy đối mặt với nỗi sợ của ḿnh, nh́n nhận lại xem ḿnh đă làm ǵ; một Dan phủ nhận mọi trách nhiệm của ḿnh, và muốn tin rằng mọi thứ không có thật. Ư thức của Diane t́m cách tách hai khía cạnh này ra xa nhau, trong khi tiềm thức của cô muốn sát nhập chúng thành một. Cảnh hai người nói chuyện ở Winke và Dan bị con quái vật dọa ngất xỉu là một h́nh ảnh ẩn dụ cực ḱ hoàn hảo cho sự đấu tranh nội tại này.
- Tên vô gia cư/con quái vật (Bum):
- Tượng trưng cho góc tối trong con người Diane, một con quái vật được sinh ra sau những tổn thương nặng nề thuở thơ ấu.
- Kẻ canh gác cánh cổng giữa thế giới ảo và thực của Diane (cảnh hắn cầm chiếc hộp xanh). Hắn sẵn sàng xử lí những ai dám xâm phạm cánh cổng ấy (Dan là một ví dụ).
- Trái ngược với một Hollywood giàu sang đầy hoa lệ, L.A c̣n rất nhiều góc tối: người nhập cư, vô gia cư, thất nghiệp, an sinh xă hội... hay thứ nổi tiếng nhất: thất bại của những giấc mơ Hollywood màu hồng. Việc con quái vật loay hoay không biết làm sao để mở chiếc hộp xanh cũng như cảnh Diane hỏi tên sát thủ Joe xem cái ch́a khóa xanh mở cái ǵ cho thấy tâm tư của Diane: cô không t́m ra được ch́a khóa thành công ở Hollywood.
- Gă cao bồi:
Xuất hiện ba lần (một với Adam và hai với Diane). Một là trong mơ, cảnh nói chuyện với tay đạo diễn Adam khi anh ta không chịu nghe lời anh em mafia nhà Castigliane, rằng phải chọn cô gái kia đóng vai chính. Hai là ở bữa tiệc ở nhà Adam, Diane thấy hắn đi ra ngoài cửa. Có một câu hắn nói với Adam rằng: "You will see me one more time if you do good. You will see me two more times if you do bad." -> Ta ngầm hiểu ở đây là chuyển giao giữa mơ và thực của Diane, trong mơ Diane dùng h́nh ảnh gă cao bồi để trả đũa Adam, và v́ cô đă sai lầm, đă giết Camilla, không c̣n là con người ngây thơ, trong trắng ngày xưa.
Ở lần xuất hiện lần thứ ba, lúc này giấc mơ của Diane vừa kết thúc và cô phải tỉnh dậy nhưng việc máy quay gặp khó khăn trong việc chuyển cảnh từ căn nhà của d́ Ruth sang căn nhà của Diane cho thấy Diane vẫn cố níu kéo, không chịu chấp nhận thực tại. Ta nh́n thấy cô gái đang nằm ngủ trên giường của Diane rơ ràng không phải là Diane mà là Rita/Camilla. Gă cao bồi nói "Hey pretty girl." và mỉm cười. "Time to wake up".
Màn h́nh chuyển sang màu đen hoàn toàn và khi mọi thứ trở lại rơ ràng, Rita/Camilla biến mất, thay vào đó là cái xác của Diane Selwyn mà Betty và Rita đă phát hiện ở căn nhà số 17. Tên cao bồi lại xuất hiện nhưng lần này hắn không cười mà đóng cửa lại và đi mất. Gă cao bồi như thực tại khắc nghiệt, cưỡng ép Diane chấm dứt cơn mơ một cách hoàn toàn.
Trong giấc mơ của Diane, ta thấy một điều rơ ràng là gă cao bồi cực ḱ quyền lực. Việc Adam phải lên núi gặp, ánh sáng lúc tên cao bồi xuất hiện, hắn nói với Adam rất kiểu bề trên và Adam chỉ biết nghe/tuân lệnh tạo cho ta cảm giác như hắn là thánh thần phương nào --> Là một người có tác động mạnh đến Diane trong quá khứ nên ngay cả trong mơ ở thời điểm hiện tại hắn cũng có uy quyền đến vậy (Adam cũng chính là một phần của con người Diane trong mơ) --> Là người đă lạm dụng t́nh dục (ông) Diane hồi bé.
- D́ Ruth:
- D́ Ruth tượng trưng cho cuộc sống đầy t́nh yêu thương và thành công ở Hollywood của Diane.
- Ở đời thực, d́ Ruth chết trước khi Diane đến Los Angeles c̣n trong mơ th́ bà ta vừa đi Canada cùng ngày Betty vừa đến. Thế nhưng hai d́ cháu vẫn không gặp nhau ở sân bay, điều đó cho thấy cảm xúc của Diane với d́ Ruth ở đời thực: dù là chỗ dựa t́nh cảm (một vị trí thay thế cho sự thiếu thốn h́nh bóng người mẹ) nhưng dường như d́ Ruth luôn ở ngoài tầm với của Diane, là một thứ hạnh phúc cô không bao giờ có được.
- Betty/Diane có thể là h́nh ảnh d́ Ruth hồi trẻ! (Xem VIII. Open Interpretations #10)
- Cặp vợ chồng già Betty/Diane quen ở sân bay L.A:
- Diane mượn h́nh ảnh ông bà ḿnh để tạo ra nhân vật này theo hướng mà cô mong muốn: hạnh phúc, động viên và vui vẻ khi cô thắng cuộc thi nhảy Jitterbug và chúc cô mọi sự may mắn ở Hollywood. Có một điều khó hiểu là việc hai ông bà già này cười khá là nham hiểm sau khi chia tay Betty và ngồi trên xe. Sâu trong tiềm thức của Diane, cô vẫn hận rằng tại ông bà ḿnh nên giờ cô mới ra nông nỗi này chăng?
- Cặp vợ chồng già này tượng trưng cho Camilla và Adam! Cảnh hai ông bà già cười trong chiếc limo đen y hệt cảnh Camilla/Adam âu yếm và cười với nhau trước mặt Diane trong bữa tiệc ở nhà Adam. Mối quan hệ của Diane/Betty với hai cặp này cũng giống nhau. Đầu tiên ở sân bay L.A, ta thấy bà già tay trong tay đi với Betty/Diane c̣n ông già chả thấy đâu hết. Rồi tự nhiên ông ta xuất hiện và lấy/đưa bà già đi mất (hăy so sánh với cảnh Camilla tay trong tay với Diane lên nhà Adam dự tiệc rồi Adam xuất hiện và lấy Camilla đi mất).
- Khi xét đến động cơ và cách làm việc của tên sát thủ Joe (giết cả những người không liên quan khi cần thiết), nhiều khả năng khi giết Camilla hắn đă giết cả Adam. Cặp vợ chồng già tí hon chui từ chiếc hộp xanh ra chính là Camilla/Adam từ địa ngục trở về ám Diane đến phát điên và tự sát.
- Louise Bonner:
- Louise: "Someone is in trouble. Who are you? What are you doing in Ruth’s apartment?"
- Betty: "She’s letting me stay here. I’m her niece. My name’s Betty."
- Louise: "No it's not. That’s not what she said. Someone is in trouble, something bad is happening."
Mặc một cây đen từ đầu đến chân, khuôn mặt ch́m trong bóng tối không rơ mặt - ta khẳng định đây là một kiểu nhân vật có thể nh́n thấy ma quỷ/tiên tri được tương lai... Một h́nh ảnh tượng trưng cho sự ăn năn, hối hận và cảm giác tội lỗi của Diane. Thông qua những nhân vật, những h́nh ảnh ẩn dụ này, Diane dần khám phá ra sự thật và góc tối trong con người ḿnh cũng như những ǵ cô đă làm...
Hăy đọc kĩ đoạn hội thoại ở trên, chú ư đến những câu in đậm và tự trả lời nhanh:
"Someone" là những ai? "Something bad" là chuyện ǵ? "No, it's not" là trả lời cho câu nào và tại sao? :D
VII. Color symbolism
Màu sắc là một biểu tượng chủ đạo trong Mulholland Drive.
Việc dùng màu làm biểu tượng vốn đă vô cùng quen thuộc trong văn hóa cũng như các h́nh thái nghệ thuật như phim, ảnh, nhạc, thơ... Ví dụ như màu đỏ thường ám chỉ năng lượng, t́nh yêu, sức sống, máu, nguy hiểm... Màu hồng là lăng mạn, dịu dàng, trong trắng... Màu vàng lạc quan, hy vọng, niềm vui, ghen tuông... Đen là t́nh dục, quyền lực, nỗi sợ hăi, ma quỷ, chết chóc, buồn bă, tức giận...
Trong Mulholland Drive ta dễ dàng nhận thấy Lynch sử dụng một bảng ba màu chính: xanh da trời, đỏ và hồng. Chúng ta sẽ cùng phân tích từng màu và các h́nh thái thể hiện cũng như ư nghĩa của chúng.
1. Đỏ/Hồng:
Đây là hai loại phụ nữ chính. Hồng là những cô gái trong trắng, ngây thơ, dễ thương, nữ tính c̣n đỏ ám chỉ những phụ nữ nóng bỏng, hấp dẫn, gợi t́nh. Diane/Betty chắc chắn là kiểu màu hồng, trái ngược với Camilla/Rita là tuưp màu đỏ. Khi kết hợp với màu đen/trắng/xanh da trời, màu hồng sẽ bớt trẻ con và trở nên hấp dẫn hơn và màu đỏ sẽ bớt dâm đăng, khêu gợi đi.
- Màu quần áo của Betty (chủ yếu là màu hồng) so với quần áo của Rita (đỏ/đen).
- Cái đèn ngủ màu đỏ xuất hiện 3 lần + đường dây điện thoại + ga trải giường màu đỏ của Diane -> hệ thống gái gọi mà Diane là một mắt xích.
- Quán hotdog có tên Pink's -> hotdog ở đây cũng là 1 h́nh ảnh ẩn dụ: dụng ư của Lynch để cho ta hiểu tại sao một kiểu phụ nữ hồng như Diane lại đi làm gái. Cộng thêm cảnh nói chuyện giữa em gái điếm (một bản sao/Doppelgänger của Diane: màu và kiểu tóc giống hệt) với tên sát thủ Joe + Cái đèn ngủ cũng xuất hiện ở cảnh này! + Chiếc xe tải màu xanh (xin đọc phần màu xanh) càng củng cố vững chắc luận điểm này.
- Tay đạo diễn Adam trong mơ cũng tượng trưng cho Diane. Cảnh Adam đi về nhà bắt gặp vợ ngoại t́nh với tay dọn bể bơi Gene chính là Diane đang đi vào kí ức của chính ḿnh, chứng kiến lại một sự kiện tăm tối trong đời cô: bị ông lạm dụng và bà th́ làm ngơ. Tại sao?
+ Lorraine tóc vàng y hệt Diane, nhưng dài hơn.
+ Việc Lorraine thay đổi quần áo từ đồ lót đen thành váy ngủ xanh da trời -> Diễn biến tâm lư của Diane trước và sau bị lạm dụng.
+ Hành động đổ sơn hồng lên đồ trang sức của vợ. "Family jewels" là slang chỉ bộ phận sinh dục của người đàn ông trụ cột trong gia đ́nh --> sự trong trắng của Diane bị chính ông ḿnh lấy đi.
+ Câu nói của Gene: "Just forget you ever saw it. It's better that way"
+ Adam bị đấm chảy máu mũi -> trinh tiết
+ Vết sơn c̣n dính măi trên người Adam -> tổn thương này là vĩnh viễn với Diane
--> T́nh thương duy nhất Diane nhận được thời thơ ấu là của d́ Ruth. Đó là lí do v́ sao ngôi nhà của d́ Ruth trong mơ lại có ư nghĩa với Diane đến vậy. Từ đó dẫn ta đến vấn đề tiếp theo: tóc của d́ Ruth màu đỏ (Diane tóc vàng c̣n Camilla/Rita tóc đen).
2. Xanh da trời:
Màu quan trọng và có sức nặng nhất bộ phim. Nhưng tại sao lại là màu xanh da trời mà không phải màu nào khác?
Trong khoa học, "Blueshift/Dịch chuyển xanh" là kết quả của hiệu ứng Doppler khi các hạt chuyển từ mức năng lượng cao xuống mức năng lượng thấp (dẫn đến thay đổi bước sóng/màu sắc ánh sáng). Mạch thời gian và cách dẫn truyện vốn "đă không làm theo một thứ tự nào cả" nên Lynch dùng màu xanh như một thứ phương tiện chuyển tiếp, một cánh cổng thần ḱ giữa những trạng thái đối lập nhau ấy - giúp cho người xem dễ phân biệt và theo dơi hơn: đó là hồng-đỏ, là sống-chết, giữa mơ và thực, giữa tỉnh táo và điên rồ...
- Vali của Betty ở sân bay màu xanh. Diane đang dần ch́m vào trong mơ... Ngay sau đó, Diane chia tay hai ông bà già làm quen trên máy bay (hai người này tượng trưng cho ông bà Diane). Họ đi chiếc limousine màu đen, sau đó máy quay chuyển sang phía đầu xe: có chiếc xe tải màu xanh đi phía trước. (Kí ức về ông bà dần ch́m vào quên lăng...)
- Cảnh ở Club Silencio th́ màu xanh ở khắp mọi nơi. Từ cái đèn biển hiệu Club Silencio, ánh sáng/chớp/khói sân khấu, mái tóc của người phụ nữ. Đây là một cảnh giàu h́nh tượng và tinh tế nhất bộ phim.
Rèm đỏ và ghế đỏ cũng cho ta thấy một điều: chủ đề xuyên suốt của cảnh này là t́nh dục (Diane bị lạm dụng t́nh dục hồi bé, quan hệ giữa Diane và Camilla).
Nhà ảo thuật là ẩn dụ tượng trưng những kí ức ấu thơ mà Diane bấy lâu nay chôn giấu trong ḷng -> gây ra cơn co giật liên hồi cho Diane. Những ǵ ông ta nói như một lời cảnh báo vậy: thật mà không phải thật, đừng tin vào những ǵ mắt ḿnh nh́n thấy, tất cả chỉ là tưởng tượng mà thôi, Camilla không thể trở thành Rita, t́nh yêu của Diane sẽ không bao giờ được đáp lại. Camilla thích thú khi có Diane ở cạnh ái mộ ḿnh, khoái trá khi Diane ở bên chứng kiến những thành công và cách cô ta quyến rũ đàn ông. Nói cách khác, t́nh cảm của Camilla ban phát cho Diane y hệt một ngôi sao dành cho người hâm mộ cuồng nhiệt mà thôi. V́ đó là bản chất thật của Camilla - quyến rũ và thao túng người khác bằng sắc đẹp của ḿnh.
"It is … an illusion."
Sau đấy nhà ảo thuật biến mất, ánh sáng chớp lóe và khói xanh dần mờ đi, Diane dần trở lại b́nh thường và h́nh ảnh người đàn bà đội tóc giả xanh ngồi trên hàng ghế VIP hiện rơ ra trước mắt người xem. Bà ta tượng trưng cho cái chết của Camilla (mà Diane cũng đang cố quên đi và che đậy bằng cơn mơ này). Giải thích: Abraham Lincoln bị ám sát khi cũng đang ngồi ở vị trí tương tự (bị bắn qua tai trái) và ta nhớ lại rằng: giấc mơ của Diane bắt đầu bằng việc Camilla/Rita bị ám sát hụt. Hăy bật lại phim đoạn 6m:30s để thấy tai trái của Rita bị chảy máu v́ đứt khuyên.
Mọi chuyện vẫn chưa kết thúc. Sau khi nhà ảo thuật biến mất, ánh sáng xanh lại một lần nữa nhấp nháy tràn ngập căn pḥng như muốn nói những biến cố, những chấn động tâm thần ấy, Diane không thể kiểm soát nổi nữa và đang dần được hé lộ/tiếp nhận.
Lúc này, Cookie - tay quản lí khách sạn Adam/Diane ở (thêm một lư do cho mối tương quan giữa hai người Adam và Diane) ra giới thiệu ca sĩ Rebekah del Rio ra hát.
Bà ta hát bài "Crying" bằng tiếng Tây Ban Nha. Có một câu chuyện về ca sĩ được mệnh danh là "The Crying Lady of Los Angeles" này. Bị chồng bỏ rơi để chạy theo người đàn bà khác, trong cơn đau đơn cực độ bà ta đă d́m chết hai con ḿnh sau đó tự sát. Khi bà ta hát, cả Betty và Rita đều tỏ ra khiếp sợ, khóc lóc khá thảm (đặc biệt là Betty). Rebekah ngừng hát nhưng tiếng ca vẫn văng vẳng đâu đây, tất cả chỉ là ảo tưởng thôi ư. Thế rồi đột nhiên bà ta ngă lăn ra đất, chết hay bất tỉnh chả rơ. Betty mở xắc ra và thấy chiếc hộp xanh - tiếng hát chấm dứt. Betty và Rita nh́n nhau - lộ vẻ hoảng sợ tột độ.
- Chiếc hộp và ch́a khóa màu xanh, hai biểu tượng quan trọng nhất của Mulholland Drive. Như đă nói ở trên, những vật thể màu xanh có tác dụng chuyển tiếp giữa hai trạng thái đối lập nhau, nhưng ở đây: chiếc ch́a khóa và chiếc hộp luôn đi cùng với nhau khiến nó càng cho thấy tính hai mặt có ư nghĩa lớn trong phim. (Cảnh ở sân bay Diane/Betty cũng có hai chiếc vali xanh!)
Là mối tương quan và giống nhau đến ḱ lạ giữa các nhân vật trong phim (kể cả các nhân vật phụ nhất như Cookie với De Rosa - người đổi nhà cho Diane).
Là sự đối lập của Diane/Betty-Camilla/Rita.
V́ những tổn thương thuở ấu thơ nên con người Diane đầy mâu thuẫn và đối lập nhau. Cô yêu Camilla nhưng sự hận thù, căm ghét với Camilla cũng không kém. Diane muốn yêu ḿnh & được người khác yêu (muốn trở thành ngôi sao) nhưng một phần trong cô lại căm ghét chính bản thân ḿnh (muốn trở thành diễn viên, được đóng phim, trở nên khác bản thân ḿnh).
Là trong mơ Diane có những ǵ mà ngoài đời cô không có và Camilla có.
- Sau cảnh ở Club Silencio, máy quay chuyển sang cảnh tiếp theo: Rita và Betty vội vă về nhà, cách Betty cầ chiếc hộp xanh trên tay khiến ta có cảm tưởng như đó là một quả bom nổ chậm vậy. Betty để chiếc hộp lên giường, Rita mở tủ để lấy cái ch́a khóa xanh. Dù vậy, măi đến khi Rita lôi được cái ch́a khóa ra khỏi v́, cô mới nhận ra là Betty đă biến mất. Nỗi sợ hăi dâng cao, Rita mở chiếc hộp ra - máy quay xoáy vào không gian đen ng̣m bên trong chiếc hộp và Rita... biến mất! Ngay sau đó d́ Ruth bước vào (có vẻ bà ta nghe thấy tiếng động ǵ đó) nhưng cả Betty và Rita đă biến mất hoàn toàn, kể cả chiếc hộp xanh!
Chiếc hộp xanh cũng giống như chiếc hộp Pandora - thứ mở ra chết chóc và dịch bệnh cho con người, nó chứa đựng mọi tội lỗi của Diane, một khi nó đă được mở ra th́ không c̣n ǵ có thể cứu Diane được nữa, kể cả Betty, kể cả t́nh yêu và mái ấm của d́ Ruth! Giấc mơ tan vỡ và Diane trở về với thực tại nghiệt ngă, trở về với căn nhà số 17 - nơi cô tự kết liễu đời ḿnh bằng súng!
VIII. Open Interpretations
Lynch từ chối giải thích và đưa ra một cái kết cố định cho bộ phim này. Thay vào đó ông đưa ra một danh sách "10 Clues to unlock this thriller":
- Take a good look at the beginning of the movie, two important hints are given already before the opening title.
- When and where do red lamp screens play a role?
- Pay attention to the name of the movie Adam Kesher is re-casting actresses for. Does the title appear somewhere else as well?
- Take a good look at the crash site (where the car accident happened).
- Who is giving whom a key, and why?
- Pay attention to clothing, the ash-tray and the coffee cup.
- Who do you take notice of in the club "Silencio"? what can you feel, see and get out of this place?
- Is it only Camilla's talent that helps her?
- Pay attention to the things happening around the man behind Winkies.
- Where is aunt ruth?
Mỗi một người xem, với tính cách, thế giới quan và kinh nghiệm sống khác nhau sẽ có những cách đánh giá, nh́n nhận cũng như những giả thuyết riêng phù hợp cho ḿnh.
Sau khi dạo qua một ṿng th́ tôi thấy cũng có rất nhiều giả thuyết thú vị khác về Mulholland Drive.
1. Camilla chưa chết:
Không có nhiều khả năng lắm v́ nó mâu thuẫn với khá nhiều vấn đề trong phim, nhưng cũng đáng để ta xem xét.
2. Camilla không tồn tại:
Diane luôn đơn độc, Camilla không có thật - cô ta chỉ là sản phẩm tưởng tượng của Diane mà thôi. Điều đó giải thích tại sao ta không thấy xác của của Camilla. Và cuối cùng Diane tự sát v́ thế giới tưởng tượng đó không thể kéo nổi thế giới thực tại nữa.
3. Diane tự sát cũng chỉ là một cơn mơ thứ hai.
Biến thể: mơ trong mơ, sau giấc mơ thứ nhất tỉnh dậy, Diane tự sát nhưng hóa ra đó vẫn là mơ.
4. Diane bị tâm thần phân liệt:
Diane/Camilla chỉ là những nhân cách khác nhau mà thôi. Điều này không phải không có lư khi xem xét đến phong cách và những bộ phim mà Lynch đă đạo diễn.
5. Cả bộ phim là câu chuyện của Camilla.
6. Giấc mơ của Diane thực ra là một bộ phim mà Camilla và Diane đóng chung.
7. Rita có thật:
Vẫn là Diane thuê tên sát thủ Joe để giết Camilla nhưng Camilla thoát chết nhờ tai nạn, Diane tưởng Camilla đă chết, suy sụp và tự sát. Betty chỉ là tưởng tượng của Camilla/Rita.
8. Vũ trụ song song:
Diane & Camilla vs. Betty & Rita. Chiếc hộp và ch́a khóa xanh là cánh cửa thông giữa hai vũ trụ.
9. Gender Crisis:
Diane là nữ nhưng bị sinh ra trong cơ thể nam (Dan/Diane).
10. Diane/Betty là h́nh ảnh d́ Ruth hồi trẻ.
- Trong căn nhà số 1612 Havenhurst, khi nào Betty có ở trong đó th́ không có d́ Ruth và ngược lại.
- Căn nhà không có vẻ hiện đại (kiểu dáng, nội thất, đồ dùng... của những năm thập niên 50).
- Các bộ phim tay đạo diễn Adam làm cũng toàn thuộc thập niên 50.
- Cuộc thi nhảy Jitterbug.
...............................
IX. The Wizard of Oz
Lynch thừa nhận Mulholland Drive chịu nhiều ảnh hưởng, có nhiều ám chỉ và liên quan đến Wizard of Oz. Trùng hợp là tôi cũng cực ḱ thích Phù thủy xứ Oz nên đây cũng là một lí do khá quan trọng.
Cả hai đều tồn tại song song thực tại và tưởng tượng & việc h́nh tượng hóa các nhân vật ngoài đời vào trong mơ.
Là sự tương đồng giữa Diane và Dorothy, cuộc phiêu lưu của cô diễn viên trẻ Betty/Diane ở Hollywood hay Dorothy ở xứ Oz giúp họ t́m ra câu trả lời về bản chất con người thật của ḿnh thông qua những người đồng hành ḱ lạ: Scarerow-Gă cao bồi, người thiếc Tin Man-tên trùm Roque hay con sư tử hèn nhát Cowardly Lion-anh em nhà Castigliane. Ba nhân vật ấy dẫn đường giúp cho Diane/Dorothy t́m ra, đối mặt và giải quyết với phần tăm tối trong con người ḿnh.
Đă có những bài luận văn dài hàng chục trang viết về vấn đề này nhưng tôi sẽ không nói đề cập sâu hay mượn những ư tưởng ấy để viết ở đây. Nó quá dài và phần nào không cần thiết. Hay nói thật ḷng là viết bảy chương trước kiệt sức nên giờ không viết nổi nữa lol :))
X. Cảm xúc
Một câu truyện phức tạp được kể theo một cách khác thường; tràn ngập ẩn dụ, biểu tượng; chất trào phúng; quay phim, âm nhạc xuất sắc... nhưng cái mà tôi đánh giá cao nhất ở Mulholland Drive nói riêng và một bộ phim nói chung đó là cảm xúc chứ không phải tất cả những phân tích [s]có phần dài ḍng và khô khan nói trên[/s]. Từng cắt cảnh dù nhỏ hay lớn đều tạo ra những cảm xúc cực ḱ mạnh. Và ám ảnh. Có một phần trong con người tôi thích những ǵ "bệnh bệnh", những ǵ gây ám ảnh lâu như vậy.
XI. Comedy
Mulholland Drive là một phim Drama/Thriller/Mystery nhưng chất Comedy của nó c̣n hay hơn khối phim được gắn cái mác Comedy - một điều bất thường đến thú vị khi xét đến tính chất tăm tối/gây ám ảnh người xem của bộ phim này :))
Có thể kể qua một số cảnh như: cảnh tên sát thủ Joe giết ba người, tất cả những cảnh có tay đạo diễn Adam ở trong mơ của Diane (Lynch đă tự nhận đây là một phiên bản châm biếm trào phúng của chính ông)...
XII. Thematic
Mulholland Drive đem đến cho ta một cái nh́n đa chiều về Hollywood bằng một cách khác thường và chua cay nhất - những góc tối đằng sau tiền bạc, hào quang: gái gọi, bán thân xác lấy vai diễn, những con rối do bọn trùm xă hội đen giật dây, quấy rối t́nh dục và ngược đăi trẻ em, scandal và hoang tưởng, ảo tưởng, ám ảnh về tiền bạc cũng như danh vị, thất bại cay đắng của các giấc mơ màu hồng...
Thêm nữa, bộ phim mang đậm chất L.A, một trong những bộ phim mà ta xem và ta có thể khẳng định: nó được quay tại đó và nó không thể quay ở đâu khác.
XIII. Cinematography
Peter Deming đă làm quá xuất sắc công việc của ḿnh trong bộ phim này. Nghệ thuật và thanh thoát, những cắt cảnh tranh sáng tranh tối đầy âm u, etc...
XIV. Soundtracks
Âm nhạc trong phim được sáng tác và chọn bởi Angelo Badalamenti - một trong những composer tài năng nhất của điện ảnh hiện đại (khác với đương đại nhé). Đơn giản nhưng phù hợp và gây ám ảnh trong từng cảnh phim một. Chính Angelo Badalamenti cũng đă phát biểu: âm nhạc của tôi tăm tối và bị kịch - đẹp một cách bi kịch. Ngoài ra, ba bài I've Told Every Little Star, Crying và đặc biệt là Sixteen Reasons (truyền cảm hứng cho tên bài viết này) cho thấy nhạc ngày xưa vẫn có một cái chất riêng mà nhạc hiện đại không thể thay thế được.
XV. Naomi Watts
Tôi cực ḱ thích Naomi Naomi! Dường như ta lấy những ǵ tinh tế và đẹp nhất của 2 kiểu phụ nữ Đỏ và hồng, nhào nặn với nhau và ta có Naomi.
Thêm nữa cô là một trong những nữ diên viên đẹp và tài năng vẫn c̣n đóng phim hiện nay. Bạn định hỏi tôi Naomi đă được giải Oscar nào chưa ư?
Oscar is way overrated - Oscar vốn được đề cao một cách quá đáng. Sandra Bullock được Oscar cho The Blindside và vô số diễn viên làng nhàng khác nữa?? Khỏi xoắn đi...
Naomi đă thể hiện một diễn xuất tuyệt vời trong Mulholland Drive: từ một Betty ngây thơ, tràn đấy năng lượng, nhiệt huyết, sức sống, đam mê, khát vọng của một cô gái mới đến Hollywood; cảnh thử vai phim "The Sylvia North Story" đầy nhục cảm; đoạn Rita và Betty làm t́nh lần thứ nhất; cảnh trong Club Silencio hay một Diane suy sụp, tan vỡ, trống rỗng, hận thù ở cuối phim...
XVI. Sex Scenes
Hề hề, phải nói trước là tôi rất thích xem các cảnh Lesbian :">
Thường th́ trong phim ảnh tôi không mong có các cảnh sex lắm, đa phần toàn câu khách là một, không th́ nhạt nhẽo chả có vị ǵ cả. Nhưng phải công nhận, cảnh làm t́nh đầu tiên của Rita và Betty cực ḱ nghệ thuật và không kém phần nóng bỏng. Có lẽ là một trong những lesbian scene hay nhất trong lịch sử phim ảnh \m/
Một số bài dài hơi khác:
