Sunset Boulevard (Billy Wilder, 1950) - Đại Lộ Hoàng Hôn
http://1.bp.blogspot.com/-YrereVYRwA...2Bblvd.%2B.jpg
SUNSET BOULEVARD (Billy Wilder, 1950)
Ratings:
IMDb: 8.6/10
Rotten Tomatoes: 98%
Roger Ebert: 4/4
Sunset Boulevard (Đại lộ Hoàng hôn) là một bộ phim Mỹ của đạo diễn Billy Wilder công chiếu lần đầu năm 1950. Tên của phim được đặt theo đại lộ chạy dọc qua Los Angeles và Beverly Hills, California. Sunset Boulevard vốn là một đại lộ gắn liền với lịch sử của Hollywood, trên đại lộ này hăng phim đầu tiên của thành phố đă được thành lập vào năm 1911. Ban đầu những người làm phim trong khu vực có cuộc sống khá giản dị, nhưng lợi nhuận nhảy vọt của các bộ phim vào thập niên 1920 đă giúp họ có mức lương rất cao và khu vực Sunset Boulevard dần trở thành một khu phố sáng trọng với nhiều ṭa biệt thự xa hoa liên tục được xây dựng. Các ngôi sao điện ảnh sống ở đây luôn là tâm điểm chú ư của các tờ báo và tạp chí. Ngay từ thời trẻ, đạo diễn Billy Wilder đă rất quan tâm tới văn hóa Mỹ, đặc biệt là các tác phẩm điện ảnh và tới thập niên 1940 sau khi nhập cư ở đất nước này, ông đă tới sống tại Los Angeles. Ở đây ông phát hiện rằng nhiều ngôi sao phim câm vẫn đang sống trong những ṭa biệt thự của họ tuy rằng danh tiếng và những bộ phim mới đă rời xa họ từ lâu. Đạo diễn bắt đầu h́nh thành ư tưởng về câu chuyện của những ngôi sao hết thời, cách họ sử dụng thời gian và những ǵ họ suy nghĩ trong hiện tại khi mà vinh quang đă đi qua. Với ư định chỉ làm 1 phim hài ban đầu, Billy Wilder đă tạo ra một Sunset boulevard khét tiếng tối tăm và đây cũng có thể là thước phim dạng noir - thriller hoàn hảo nhất trong làng phim kinh điển.
http://sensanostra.com/wp-content/up...blu-ray_02.jpg
Hai diễn viên chính của Sunset Boulevard gồm William Holden trong vai nhà biên kịch gặp may Joe Gillis và Gloria Swanson trong vai Norma Desmond, một ngôi sao phim câm hết thời, người đă cuốn Gillis vào thế giới ảo tưởng của bà trong đó Desmond luôn mơ tới ngày quay trở lại màn bạc. Erich von Stroheim, Nancy Olson, Fred Clark, Lloyd Gough và Jack Webb đảm nhận các vai phụ trong phim, ngoài ra phim c̣n có các vai khách mời như đạo diễn Cecil B. DeMille, nhà báo Hedda Hopper cùng một số nhân vật nổi tiếng khác của thời ḱ phim câm như Buster Keaton, H. B. Warner và Anna Q. Nilsson.
Phim bắt đầu bằng cảnh một xác chết trong hồ bơi một căn biệt thự và toàn bộ câu chuyện được kể lại trong quá khứ do chính xác chết đó. Joe Gillis(William Holden), nhân vật chính của Sunset boulevard, là 1 tay viết kịch bản hạng B đang túng tiền và vô t́nh lạc vào một căn biệt thự tưởng như bỏ hoang trên Đại Lộ Hoàng Hôn này. Trong căn biệt thự tối tăm và lạnh lùng đó, Joe gặp Norma Desmond (Gloria Swanson), một nữ diễn viên phim câm cực kỳ nổi tiếng đă hết thời, một con người lập dị tuy đă gần 50 nhưng vẫn luôn tự phụ và hoang tưởng về quá khứ vàng son 30 năm trước trong thời đại phim câm của ḿnh. Sống với Norma chỉ c̣n thêm một người quản gia bí ẩn và hắc ám nhưng trung thành là Max (Erich von Stronheim). Như người chết đuối vớt được phao, Joe ở lại với Norma, trở thành t́nh nhân và người viết kịch bản cho bà ta, là một tên nô lệ của đồng tiền. Nhưng sự tạm bợ của cuộc sống của Joe đă không thể tiếp diễn lâu, Joe gặp một người anh ta thực sự yêu và đối mặt với chính sự nhục nhă của bản thân khi gặp và với tay xin tiền Norma. Và những ǵ anh ta làm đă phải trả một cái giá thật là đắt.
http://www.ifi.ie/wp-content/uploads...boulevard1.jpg
Có thể dùng 1 từ hoàn hảo để nói về Sunset boulevard, một phim mà mức độ hoàn thiện và phong cách có thể đứng hàng top trong toàn thể phim thế giới. Đây là một phim noir, cũng được làm bởi Billy Wilder, người đă làm ra kiệt tác noir Double indemnity trước đó 6 năm. Không hoàn toàn chuẩn mực về thể loại như Double indemnity nhưng Sunset boulevard có thể nói là thước phim xuất sắc nhất của phim noir. Một lần nữa, Billy Wilder lại áp dụng những sở trường vốn có của ḿnh trong cách làm phim: đó chính là 1 kịch bản với t́nh tiết và lời thoại không có đạo diễn nào sánh bằng. Billy Wilder cũng đă đi trước, tân tiến hơn những đạo diễn thời đó rất nhiều về tính cay độc và động chạm của những sự phản ánh trong phim, rất táo bạo và sáng tạo. Để cho câu chuyện của Hollywood này hoàn toàn làm cuốn hút người xem, Billy Wilder đă dùng đến những nhân vật có thật vào trong phim, đặc biệt là ngôi sao thời phim câm cũ Buster Keaton, đạo diễn nổi tiếng Cecil DeMile và 2 trong 3 vai diễn chính là ngôi sao phim câm: Norma Desmond được đóng bởi Gloria Swanson là diễn viên nổi tiếng của thời ḱ phim câm Mỹ, Max - người quản gia trung thành của Norma được thể hiện bởi Erich Von Stronheim, đạo diễn tài ba của thời phim câm, khét tiếng bởi phim Greed năm 1924. Có thể nói ít ai có thể đóng một vai sánh bằng Gloria Swanson trong vai Norma Desmond, một người luôn sống trong ảo tưởng của quá khứ đă qua 25 năm. Mức độ diễn xuất của Gloria Swanson rất kịch và cường điệu hóa, biểu hiện hóa và những t́nh cảm có thể xuất hiện trên khuôn mặt của bà ta không thể tưởng tượng được. Chỉ cần nh́n vào khuôn mặt của Norma là có thể thấy được đầy đủ nhân cách si mê của bà ta. Phim có sự đối lập lớn của sự diễn xuất nhân vật chính: sự cường điệu hóa của Norma và sự lạnh lùng, tỉnh táo của Joe Gillis, vai này cũng là vai được William Holden ăn nhập rất tốt. Ngay từ đầu phim, Sunset boulevard đă dẫn ngay được ta đến không khí và tâm trạng tối tăm của phim: h́nh ảnh đầu tiên của phim là cái xác chết của Joe Gillis trôi ở hồ bơi của căn biệt thự của Norma Desmond, và toàn bộ phim được kể lại qua giọng tường thuật của chính cái xác chết đó, kể lại mọi việc trong quá khứ, với những câu thuật hết sức lạnh lùng và chua chát, nên người xem hoàn toàn bị lạc vào tâm trạng của cái giọng đó. Nếu như trong Double indemnity, phim được kể lại bằng quá khứ của nhân vật chính sau khi bị thương nặng, c̣n Sunset boulevard lại bằng giọng tường thuật của ngay một xác chết, làm cho sự nghiêm trọng trong t́nh tiết phim ngày càng tăng gấp bội và tâm lí hồi hộp xuyên suốt phim. Việc tạo cảm giác cho phim ngày càng trở nên quan trọng trong Sunset boulevard. Khi Joe Gillis lạc vào trong khuôn viên căn biệt thự của Norma, đi với lời tường thuật, đă xuất hiện ngay một cảm giác khó chịu và ḱ bí trong tâm lí đối với căn biệt thự khổng lồ bỏ hoang này. Rồi khi Joe chấp nhận ở lại hoàn thành kịch bản cho Norma, sự nặng nề của tâm lí ngày càng tăng lên, với những h́nh ảnh của cái hồ bơi bỏ hoang, những sự ẩm mốc và lạnh lùng của căn nhà, và đặc biệt trong căn biệt thự đó, người xem cảm thấy Joe Gillis đang ở trong một nhà tù, một cảm giác ḱm hăm đến từ 4 bức tường, Wilder đă có những mise-en-scène rất công phu trong này trong việc sắp đặt bố cục cho các cảnh, làm sao cho tất cả mọi thứ đều chằng chịt và chật chội, có vẻ cổ xưa và trong biệt thự nh́n 4 mặt đâu cũng là hàng trăm ngàn cái ảnh của chính Norma Desmond, như chính bà ta tuyệt đối vây hăm mọi phía Joe Gillis. Và cái đó đúng chính xác với nội dung của phim, Joe Gillis hoàn toàn bị vướng vào lưới nhện của Norma bằng những đồng tiền và sự giàu sang làm mờ mắt anh ta. Sự tài t́nh của Wilder là nội dung, tâm trạng phim luôn được biểu hiện một cách bậc thầy qua diện mạo, bề mặt của phim. Phim nói đến những số phận của thời ḱ tàn của phim câm qua nhân vật Norma Desmond, và chủ đề song song của phim là nói đến sự lừa lọc, tham lam, tiến thoái lưỡng nan, ảo tưởng của những tính cách con người và cái giá rất đắt phải trả của đồng tiền.
http://img3.cache.netease.com/photo/...KT51HC0003.jpg
Tựa đề Sunset boulevard nói đến Đại Lộ Hoàng Hôn nổi tiếng của Hollywood, tức đề cập tới những câu chuyện của thế giới phim này, nhưng chữ "sunset" c̣n ám chỉ đến cái tàn héo của Norma hay cũng chính là một thời ḱ phim câm đă qua. Phim c̣n có những câu thoại kinh điển của lịch sử phim, như khi cuộc gặp mặt đầu tiên của Joe Gillis và Norma Desmond, Joe nhận ra diễn viên phim câm nổi tiếng thời trước này và nói: "You're Norma Desmond. You used to be in silent pictures. You used to be big" và Norma nghếch mặt lên cùng với câu trả lời đầy kiêu hănh "I am big. It's the pictures that got small" bà ta sửa lại chữ "used to" thành chữ "am", khẳng định bà ta luôn luôn vĩ đại, và chính những cuốn phim có tiếng đó mới là nhỏ bé so với bà ta. Sự khẳng định của Norma cũng có thể là tư tưởng của phim Sunset boulevard - khẳng định sự vĩ đại nhưng đă là thời tàn của phim câm. Wilder với Sunset Boulevard đă đụng chạm đến sự mâu thuẫn của sự ra đời phim tiếng và dành chiến thắng trước phim câm, để lại sau đó là sự hết thời, lụi bại bất hạnh của những người trong công nghiệp phim câm.
http://4.bp.blogspot.com/_0lkHFmksBH...levard)_01.jpg
Và Sunset boulevard có một kết thúc không thể quên được, nó cũng chứa đựng 1 trong những câu nói kinh điển của điện ảnh thế giới. Đó là khi mọi câu chuyện trong quá khứ đă ngă ngũ và quay lại thực tại. Cảnh sát đến bắt Norma v́ tội giết người. Nhưng người ta đă dụ Norma xuống bằng cách đánh vào sự điên khùng ảo tưởng của bà ta, cho Norma tưởng tượng bà đang trở lại đóng phim đúng như mơ ước hàng ngày của Norma, dẫn Norma đi xuống phía duới là một ống kính lớn như đang thực hiện 1 cảnh quay. Cảnh cuối xảy ra vừa thực vừa ảo. Camera bật lên, ánh sáng rọi vào Norma, và bà ta bước xuống duới con mắt chứng kiến của hàng trăm nguời bên cầu thang. Lúc đó, Wilder làm cho tất cả mọi người đều đứng như phỗng và cảnh gần như đóng băng, thời gian như ngừng lại, chỉ có Norma chầm chậm bước xuống cầu thang như một nữ hoàng trong giờ đăng quang, như Norma Desmond đang quay ngược thời gian về quá khứ hào quang của ḿnh. Và khi đến cuối cầu thang, vẫn c̣n trong ảo tưởng đó, Norma thốt lên và tưởng tượng Cecil DeMile đang đạo diễn cho cảnh quay của ḿnh: "ALL RIGHT, MR DEMILE. I'M READY FOR MY CLOSE-UP", tiếng nhạc trỗi lên, Norma tiến dần đến camera cho đến khi khuôn mặt hoàn toàn như nuốt chửng màn h́nh, cảnh mờ đi với khuôn mặt Norma và kết thúc phim một cách đầy kinh hoàng và suy nghĩ cho người xem.
http://2.bp.blogspot.com/-O_6UqFsmKJ...%2Bset%2B3.jpg
Một thứ rất tuyệt vời khác của Sunset boulevard là chiaroscuro - sự cân bằng màu trắng đen trong cùng 1 cảnh của Billy Wilder, tức là ông đă can thiệp ánh sáng bằng một cách nào đó để cho cảnh là một hệ lẫn lộn của màu trắng và đen nhưng là một hệ cân bằng hoàn hảo, nh́n rất đẹp.
Bên lề:
- Sau khi công chiếu, Sunset Boulevard đă nhận được đánh giá rất cao từ giới phê b́nh, bộ phim được đề cử tới 11 giải Oscar nhưng chỉ giành chiến thắng ở ba hạng mục và thất bại ở một số hạng mục quan trọng trước All About Eve, một bộ phim xuất sắc khác ra đời cùng năm. Đến nay Sunset Boulevard vẫn được coi là một trong những tác phẩm kinh điển và đáng nhớ nhất của Hollywood. Bộ phim đă được Thư viện Quốc hội Mỹ chọn vào nhóm tác phẩm đầu tiên được đưa vào Viện lưu trữ phim quốc gia, trong hai cuộc b́nh chọn 100 phim hay nhất của Viện phim Mỹ, Sunset Boulevard đều giữ vị trí cao, thứ 12 năm 1998 và thứ 16 năm 2007.
- Lo lắng trước buổi chiếu chính ở Hollywood, Wilder và Brackett đă đưa Sunset Boulevard tới Evanston, Illinois để chiếu duyệt. Phiên bản đầu tiên của phim được mở đầu bằng cảnh bên trong một nhà xác với các xác chết thảo luận lư do họ có mặt tại đây. Joe Gillis là một trong số đó và anh bắt đầu kể về vụ giết hại ḿnh. Khán giả đă cười khi cảnh này và họ có vẻ không rơ sẽ được xem một phim hài hay phim chính kịch. Sau khi khán giả trong một buổi chiếu duyệt thứ hai cũng phản ứng tương tự, phim đă được biên tập lại cảnh mở màn và được đón nhận tốt trong buổi chiếu ở Poughkeepsie, New York.
Tại Hollywood, hăng Paramount đă sắp xếp một buổi chiếu riêng cho Sunset Boulevard với khán giả là những người đứng đầu các hăng phim và một số khách mời đặc biệt khác. Sau khi xem xong bộ phim, ngôi sao điện ảnh Barbara Stanwyck đă nghiêng ḿnh và hôn vào viền váy của Gloria Swanson. Về sau Swanson nhớ lại rằng khi bà muốn t́m Mary Pickford trong số khán giả, người ta đă nói lại: "Bà ấy không thể xuất hiện, Gloria. Bà ấy quá xúc động. Tất cả chúng tôi đều như vậy". Louis B. Mayer, đồng sáng lập hăng Metro-Goldwyn-Mayer đă mắng Wilder ngay trước đám đông: "Anh đă làm ô nhục ngành công nghiệp đă nuôi sống và tạo nên chính anh. Anh phải bị trừng phạt và nên rời khỏi Hollywood". Một diễn viên cùng thời với Swanson th́ cảm thấy bị khó chịu v́ bộ phim, bà cho rằng thế hệ của bà không ai điên tới mức vậy.
- Sunset Boulevard được giới phê b́nh điện ảnh đánh giá cao. Tờ Time mô tả rằng đây là câu chuyện về "Những ǵ tồi tệ nhất của Hollywood được kể bằng những thứ tuyệt vời nhất của Hollywood" c̣n tờ Boxoffice Review th́ nhận xét bộ phim này sẽ làm người xem bị mê hoặc. James Agee trên tờ Sight and Sound cũng đánh giá cao bộ phim, đặc biệt là sự hợp tác giữa Wilder và Brackett. Diễn xuất của Gloria Swanson được các tờ Good Housekeeping và Look Magazine đánh giá là xuất sắc. Bài phê b́nh trên tờ The Hollywood Reporter thậm chí c̣n dự đoán bộ phim sẽ có giá trị trường tồn c̣n tạp chí Commonweal nhận xét rằng trong tương lai Thư viện Quốc hội Mỹ sẽ vui mừng v́ có trong kho lưu trữ của họ một phiên bản của Sunset Boulevard."
