The Diving Bell and the Butterfly (2007)
http://www.imdb.com/title/tt0401383/
QC từ phụ đề của @hlr23710, một trong những dịch giả đời đầu của Phụ Đề Việt.
http://phudeviet.org/subtitle/The-Di...rfly/3182.html
The Diving Bell and the Butterfly (Le scaphrandre et le papillon), là một bộ phim dựa trên câu chuyện có thật của Jean-Dominique Bauby (Mathieu Almaric), bạn bè thường gọi là Jean-Do, chủ bút hào hoa phong nhă của tờ nguyệt san thời trang nổi tiếng, Elle. Ông chủ bút sống một cuộc đời phóng khoáng, với nhiều người đẹp bên cạnh và nhiều mối t́nh. Thế rồi ngày nọ ông bị đột quy (stroke), cả thân h́nh bị liệt chỉ trừ con mắt trái. Bệnh của Jean-Do rất hiếm, có cái tên là lock-in syndrome, cả thân h́nh bị liệt không làm, không nói năng ǵ được, nhưng đầu óc vẫn tỉnh táo, minh mẫn, vẫn nhận thức được mọi việc xảy ra chung quanh ḿnh và cho chính ḿnh. T́nh trạng của căn bệnh được mô tả là gần như chôn sống.
Lần đầu tiên có dịp phát biểu tâm trạng, Jean-Do nói: Je veux mourir (Tôi muốn chết), làm cô âm ngữ trị liệu, Henriette (Marie –Josée Croze) choáng váng, vừa giận, vừa buồn. Vài ngày sau đó, cơn chán nản qua đi, Jean Do “nói” với Henriette, tôi quyết định sống, và hơn nữa sau một thời gian, quen với cách nói chuyện (communicate) với mọi người ông nghĩ đến chuyện viết một quyển sách. Biến chuyển tâm lư của Jean-Do nhờ vào nhiều yếu tố. Trước hết là ḷng tận tâm, kiên nhẫn của các bác sĩ, y tá, các chuyên viên trị liệu, đặc biệt là về âm ngữ. Mỗi lần tṛ chuyện, cô âm ngữ trị liệu, Henriette đọc bảng mẫu tự, tới đúng chữ cái mà Jean-Do muốn th́ ông nháy mắt một cái, rồi từng chữ cái một ghép thành một từ, rồi các từ nối với nhau để thành ư nghĩa của một câu. Để viết sách, mỗi sáng sớm, tác giả nghĩ đến đoạn văn trong đầu, thêm bớt tĩnh từ, rồi thuộc nằm ḷng, và khi Claude (Anne Consigny), cô phụ tá chủ bút đến th́ ghi lại từng chữ một xuống trang giấy. Quả thật là một công tŕnh đầy kiên nhẫn!
Jean-Do tâm sự: Ngoài con mắt trái của tôi ra, c̣n hai thứ làm việc được: Trí nhớ và óc tưởng tưởng. Từ bệnh viện Paris, ông được đưa về điều trị lâu dài ở một thành phố ven biển, Berck Sur-Mer. Trí nhớ đưa ông về lại ngày c̣n bé chờ đợi trên bến tàu lửa của tỉnh lỵ ven biển Berck. Trí nhớ làm dịu ḷng người bệnh với h́nh ảnh lần cuối cùng gặp bố, để con trai có dịp chăm sóc bố. Trí nhớ lại đưa ông tới lần cùng người t́nh Josephine (Marina Hands) đi hàng hương tại tỉnh lỵ Lourdes, nằm trên rặng núi Pyréné, hai người đă có một cuộc căi vă để đi đến xa nhau.
Qua cái nh́n của đạo diễn Schnabel, cũng là một họa sĩ, óc tưởng tượng thoát ly khỏi thân thể giờ đây là ngục tù, ví như người lặn xuống biển, thân h́nh bị g̣ bó, đóng khung trong bộ đồ lặn, chỉ có cặp mắt để nh́n biển cả, nhưng bù lại trí tưởng tượng là con bướm đưa ông chu du khắp bốn bể năm châu, đi trượt tuyết, đi thăm Kim Tự Tháp, thực hiện những ước mơ ngày c̣n bé, trở về thế kỷ trước, được tiếp chuyện cùng Nữ Hoàng Eugénie (Emma de Caunes). Những phút tinh thần lên cao tâm hồn được biểu tượng thành những tảng băng đá khổng lồ, tuyệt mỹ.
Nhân vật Jean-Do mất tiếng nói, nhưng phim vẫn sống động, độc giả đi thẳng vào khối óc của ông để nghe câu trả lời, các phản ứng khôi hài, triết lư, những t́nh cảm nhớ nhung, băn khoăn và sự chấp nhận số phận.
Jean-Dominique Bauby bị cầm tù bởi thân thể tàn phế nhưng ông bố trên 90 tuổi muốn đi thăm con mà yếu quá đi không được, ông nghẹn ngào nói với con: Bố cũng bị cầm tù trong căn hộ của bố. Frederic Strauss, kư giả của tờ tuần báo Télérama viết: Thật sự th́ chúng ta đều bị cầm tù trong đời sống đông dầy những giới hạn. Chúng ta cần có tầm nh́n thoát ra những thiên kiến hẹp ḥi, v́ thế ai cũng sẽ học được ít nhiều từ quyển sách “Le Scaphrandre et le Papillon”.
