Dr. House
03-25-2012, 09:52 PM
MA TRẬN
(Bài được Anh Tu Nguyen aka Dr. House viết dựa trên The Matrix Trilogy, Animatrix và tham khảo 1 số nguồn tư liệu nước ngoài.
Vui ḷng tôn trọng nếu bạn copy sang nơi nào khác.
www.anhtunguyen.com
anhtunguyenphotography.wordpress.com
https://www.facebook.com/AnhTuNguyen.Photography)
SPOILER WARNING!
http://farm9.staticflickr.com/8188/8102757716_e8831d4779_b.jpg
1. Giới thiệu
Rơ ràng là không thể t́m được một người mê phim mà chưa từng xem qua The Matrix.
Nhưng bài viết này không phải review về trilogy quá nổi tiếng này mà nó mang lại 1 cái nh́n tổng quan hơn về Ma Trận cũng như những concept của nó.
2. Ma Trận là ǵ?
Về cột mốc thời gian mời bạn xem thêm mục 7: Mạch thời gian.
Khi đó con người đă bị đánh bại bởi AI (trí thông minh nhân tạo); chúng nuôi, cấy loài người như chúng ta trồng cây, chăn lợn.
Theo như phim lư giải th́ từ khi 1 cá nhân được sinh ra cho đến khi chết, người đó tạo ra 1 năng lượng nội tại rất lớn bởi sự hoạt động cơ thể. Máy móc dùng năng lượng này để tồn tại v́ mặt trời đă bị che khuất hoàn toàn (xem thêm nguyên nhân ở Mạch thời gian).
Ma trận là 1 hệ thống được The Architect (Kiến trúc sư) tạo ra để cấy vào đầu óc con người-pin, làm cho cơ thể con người hoạt động mạnh mẽ dù là trong giấc ngủ thiên thu của họ và tạo ra năng lượng tối đa. Những ǵ mà ta nghĩ rằng thực tại thật ra chỉ là những ǵ xảy ra trong đầu khi thực tế ta đang ngủ trong “cánh đồng” khổng lồ với tỉ tỉ pin-người. Ăn, ngủ, làm việc, đi chơi, chạy nhảy, vui buồn... chỉ là những trạng thái (State of Mind) của Ma Trận cấy vào đầu óc con người.
Nói thêm về Ma Trận, nó có hai phiên bản như trong tập 1 đă được Morpheus nhắc đến.
Ma Trận phiên bản 1 là một thế giới trong mơ, nơi con người chỉ biết đến hạnh phúc, nhưng nó đă thất bại. Nhờ sự giúp đỡ của The Oracle (Nhà Tiên Tri) th́ The Architect đă nhận ra chỉ hạnh phúc là không đủ, con người khác máy móc là chúng ta có đủ những cảm xúc hỷ, nộ, ái, ố. Từ đó Ma Trận thứ hai đă được thiết kế thành công.
Nhưng mục đích của Ma Trận không đơn giản chỉ là vậy. Những ǵ tớ đă nói ở trên cũng chỉ là 1 trong những giả thiết đơn giản nhất và cũng được người xem dễ chấp nhận nhất.
Có khi:
- Ma Trận là cuộc thi tài giữa những tay lập tŕnh?
- Ma Trận là nơi máy móc nhồi nhét thứ gọi là “Cơ hội” và “Hy vọng” vào 1 thế giới chỉ có bits và pieces, phải chăng đó là lư do nó giữ loài người sống?
- Hay có khi Ma Trận chỉ là một chương tŕnh tưởng tượng của máy móc tạo ra sau khi thất thủ trong cuộc chiến với loài người, để gặm nhấm nỗi đau?
.....Bla bla bla...
http://i.imgur.com/PwBzRxO.jpg
3. Các sự vật/sự kiện đặc biệt
- The Nebuchadnezzar (Neb)
Ở tập 1, khi Neo được giới thiệu với thủy thủ đoàn, ta có thể thấy trên thân tàu có ḍng chữ
Mark III
The Nebuchadnezzar
Made in USA Year 2060
Được chế tạo năm 2060 ở Mĩ và sau này chỉ huy bởi Morpheus.
Nguyên gốc là tên của 1 vị vua kiệt xuất trong lịch sử, vua của Vương triều Chaldean xứ Babylon, trị v́ từ khoảng 605 TCN đến 562 TCN. Ông cũng được ghi nhận là người hay bị những cơn ác mộng hành hạ.
- Matrix Code: những ḍng chữ màu xanh là 1 phần gắn với Matrix Trilogy. Được kết hợp từ chữ La Mă, Katakana của Nhật và chữ số Ả Rập, Matrix Code diễn giải môi trường thực tại ảo trong Ma Trận lên màn h́nh, trong thế giới Ma Trận chỉ có 2 người nh́n vạn vật dưới Matrix Code là Neo (sau khi trở thành The One) và Merovingian.
- Déjà Vu: xảy ra trong Ma Trận khi Ma Trận có sự thay đổi bất ngờ về mặt cấu trúc.
- The Headjack: cổng kết nối để đi vào Ma Trận (những cái kén người của lũ máy móc cũng sử dụng headjack thế này).Về nguyên lư hoạt động th́ trong Matrix Trilogy không nhắc tới, nhưng ta có thể hiểu rằng: cái headjack này có 1 bộ nhớ đệm (buffer), nó lưu trữ các h́nh ảnh phản chiếu của chủ thể (RSI - Residual self-image) hay nó c̣n gọi dân dă là Avatar (phim Avatar lấy ư tưởng này). Một điều chắc chắn nữa là nó hoạt động thông qua các xung điện-từ (chính v́ thế nên lúc ở tập 1, khi Neo chưa trở lại tàu Neb th́ không thể dùng EMP để diệt lũ Sentinel nếu không kết nối với Neo trong Ma Trận cũng bị đứt.)
- Battle of Zion: trận chiến lịch sử và kinh điển nhất trong The Matrix cũng như của ḍng phim Sci-fi. Trận hỗn chiến giữa 250,000 Sentinel vs 350 APU (Máy bọc thép cá nhân) + 5000 bộ binh tại băi đáp tàu ở thành phố Zion kéo dài vẻn vẹn 14 phút nhưng tiêu tốn đến 40 triệu $.
- Exile: ám chỉ những chương tŕnh cũ kĩ, lỗi thời đă bị thay thế bởi các chương tŕnh mới hiệu quả hơn nhưng chúng không muốn quay về The Source mà sống/trốn vất vưởng trong Ma Trận. Một khi chúng c̣n hoạt động chức năng th́ không có ǵ to tát, nhưng đôi khi hoạt động sai lệch và chúng gây ra những hiện tượng bất thường được con người ghi nhận như: ma quỷ, thiên thần, ma cà rồng, người ngoài hành tinh...Để tồn tại trong Ma Trận, chúng phải nhờ đến Merovingian, hắn kiểm soát The Trainman - chương tŕnh kiểm soát huyết mạch duy nhất giữa Machine World và Ma Trận. Cô bé Sati là Exile cuối cùng c̣n sống trong Ma Trận, sau khi những Exile c̣n lại đều đă bị Smith tiêu diệt hết. Một số ví dụ về Exile như Abel (tay chân của Merovingian) có h́nh dạng của người sói, Cain mang h́nh dạng ma cà rồng, Seraph có h́nh dạng của 1 thiên thần không cánh, Twins, Persephone...
- Bluepill vs.Redpill: Bluepill tượng trưng cho những người không nhận thức được bản chất thật của Ma Trận, chúng vốn được dùng để giúp duy tŕ kết nối của cơ thể và trí năo của người với nhà máy điện (Power plant) của lũ máy móc.
C̣n Redpill th́ thực chất là 1 chương tŕnh ḍ t́m sóng năo của người uống trong Ma Trận và gửi lệnh tắt kết nối của kén. Từ đó giúp những người ở ngoài Ma Trận t́m thấy vị trí kén và giải cứu.
- Self-substantiation: xem thêm The Kid trong mục 5.
- Con số 101:
+ Số nhà của Neo trong Ma Trận.
+ Số tầng nơi Neo gặp Merovingian lần đầu tiên.
+ Cảnh rượt đuổi ở phần 2 trên đường cao tốc 101.
+ Được sơn trên tường, nơi Neo nói chuyện với The Oracle.
+ 101 là số nhị phân của 5 (tính cả 0 th́ là số thứ 6) - Neo là The One thứ sáu.
......
- Số Pi (3.14..)
+ Smith rạch chữ Pi lên tay ḿnh.
+ Neo và Trinity có 314 giây để đến gặp The Architect.
http://i.imgur.com/QUyRuKD.jpg
4. Các địa điểm trong Ma Trận
- Zion: Thành phố nằm sâu trong ḷng đất, gần lơi Trái Đất, nơi có sức nóng khủng khiếp.
Đây là thành phố cuối cùng của loài người. Tại thời điểm tập The Matrix Reloaded th́ Zion có khoảng 250,000 dân.
- Mainframe (hay c̣n gọi là The Source): nguồn máy chủ. Nằm trong Ma Trận. Là nơi gặp gỡ của các The One với The Architect. Là nơi các chương tŕnh cũ kĩ, hư hỏng trong Ma Trận được thu về và thay thế bằng các chương tŕnh khác tân tiến hơn.
- Machine City: ngày xưa khi máy móc bắt đầu làm phản, chúng rút lui khỏi các thành phố lớn và tập trung lại ở Trung Đông để thành lập khu tự trị có tên Zero One, ngày nay trở thành Machine City.
5. Các nhân vật đặc biệt
- The Architect: Kiến trúc sư - chương tŕnh thiết kế ra Ma Trận.
Phiên bản đầu tiên thất bại và phải nhờ đến sự giúp đỡ của The Oracle mới thành công ở phiên bản thứ hai.
- The Oracle:
Nhà Tiên Tri - là 1 chương tŕnh máy tính được tạo ra để phân tích, nghiên cứu tâm lư của con người nhắm giúp đỡ The Architect xây dựng nên 1 Ma Trận hoàn chỉnh.
Nếu như The Architect được ví như cha của Ma Trận th́ The Oracle có vai tṛ như người mẹ vậy.
V́ là một “programm” nên dĩ nhiên nó chỉ tiên đoán được tương lai của các “programm” khác.
The Oracle cũng đă đưa ra lời sấm truyền (The Prophecy) về sự xuất hiện của The One. Sự đúng đắn của lời sấm truyền mời bạn đọc tiếp ở phần tiếp theo.
- Agent Smith (Mật vụ Smith):
Một chương tŕnh có khả năng nhập vào bất cứ cơ thể nào trong Ma Trận. Hắn được tạo ra chỉ nhằm 1 nhiệm vụ đặc biệt: T́m và Diệt bất cứ những ai định khai thác lỗ hổng của Ma Trận. Ở phần 1, hắn đă bị Neo giết (tạm thời) và trở lại ở phần 2 với khả năng nhân bản tởm lợm. Có thể nói Smith là 1 con virus bên trong Ma Trận.
- Merovingian: 1 trong những chương tŕnh nguy hiểm và cổ xưa nhất trong Ma Trận. Vốn dĩ như bao kẻ quyền lực khác, khao khát của Merovingian là thêm nhiều quyền lực nữa. Hắn đă bị vợ là Persefone phản bội để giúp Neo giải thoát The Keymaker.
- The Keymaker (Thợ làm khóa): cũng là 1 phần, 1 chương tŕnh của Ma Trận, là người có thể mở lối vào Ma Trận mà không cần qua điện thoại.
- Twins: hai con ma song sinh - vệ sĩ của Merovingian, có nhiệm vụ canh giữ thợ làm khóa.
- Deus Ex Machina (Machine God): giao diện chính của Machine City, có h́nh mặt người tạo nên từ hàng triệu con bọ máy.
- The Kid: người duy nhất trong Ma Trận nhận thức được bản chất thật của Ma Trận mà không cần Redpill, cũng là người duy nhất trong Zion đă từng sống trong Ma Trận mà chưa uống Redpill. Được Neo thông báo là lũ máy móc đă biết về việc này, thằng nhóc đă nhảy từ trên nóc nhà trường xuống chết để thoát khỏi Ma Trận. <~ Việc này được gọi là Self-substantiation, chỉ những người sống Ma Trận nhận thức/thoát khỏi được Ma Trận mà không cần sự giúp đỡ từ bên ngoài.
6. The One & The Prophecy (Đấng cứu thế và lời sấm truyền)
The One là 1 lỗ hổng của Ma Trận, rằng đó là hệ quả của phương tŕnh bất cân bằng, do lỗi thiết kế không thể tránh khỏi, như The Architect đă nói:
"Your life is the sum of a remainder of an unbalanced equation inherent to the programming of the Matrix. You are the eventuality of an anomaly."
Sự sai sót này không thể sửa chữa được, The Architect biết điều đó, nhưng ông ta cũng biết nó có thể kiểm soát được.
Trước Neo đă từng có 5 The One, làm y hệt những ǵ anh đang làm để cứu loài người, nhưng kết cục th́ chỉ có một: Zion bị tiêu diệt, tiếp đó 23 người mới được chọn để xây dựng lại Zion mới và Ma Trận được khởi động (reload) như ban đầu.
Các bạn sẽ thắc mắc, The Oracle là 1 chương tŕnh thuộc Ma Trận, vậy tại sao bà ta lại giúp Neo và giúp con người. Neo cũng đă hỏi như vậy nhưng bà ta không trả lời.
Bởi v́ The Oracle, The Prophecy, The Keymaker... tất cả chỉ là dối trá, tất cả chỉ là do Ma Trận dựng lên để kiểm soát lỗ hổng của chính nó: The One.
Nói 1 cách chính xác hơn, lời sấm truyền chỉ là 1 h́nh thái thể hiện sự kiểm soát của Ma Trận. Nó có nghĩa là: đến 1 lúc phát sinh lỗi trong Ma Trận đó là xuất hiện The One, dù tài năng, giỏi giang cỡ nào th́ rồi cũng phải t́m đến The Oracle, nghe lời sấm truyền và trở về The Souce, xóa bỏ mọi kí ức và khởi động lại Ma Trận.
Một ṿng lặp (Loop) bất tận!
Trải qua hàng nhiều thế kỉ chiến tranh nhưng The Prophecy vẫn giữ được niềm tin là v́ sao?
Bởi v́ những The One phải lựa chọn khi ở Mainframe: hoặc là kết cục như ở trên hoặc là loài người sẽ bị tiêu diệt. Họ đều phải chọn điều mà Ma Trận đă biết trước: điều số 1. Sau đó họ sẽ bị xóa kí ức/lập tŕnh lại.
Ở đây chỉ có 1 điểm khác duy nhất giữa Neo và 5 (???) The One trước đó là: t́nh yêu với Trinity.
http://i.imgur.com/qxbZe4Z.png
7. Mạch thời gian:
2010 ~> 2060: Con người chế tạo thành công người máy có đủ AI (Trí tuệ nhân tạo) để phục vụ ở nhà và công trường lao động.
2060: tàu Nebuchadnezzar, sau này được chỉ huy bởi Morpheus, được khởi công ở Mĩ.
2075: các chương tŕnh và robot bắt đầu có biểu hiện chống lại con người.
2077: trường hợp người máy chống lại chủ đầu tiên được ghi nhận, robot quản gia B166ER giết chết hai người khiến ḍng B166ER bị loại bỏ và tạo nên làn sóng bài chủ nghĩa nhân tạo.
2080 ~> 2085: Bạo động và nổi loạn chống lại robot làm chúng phải rút lui khỏi các thành phố lớn và tạo dựng 1 căn cứ riêng của ḿnh có tên Zero One ở Trung Đông.
2085 ~> 2095: Zero One bành trướng, liên tục chế tạo mới các siêu phương tiện, máy móc và vũ khí. Chúng tạo ra các AI tiên tiến hơn và tiêu diệt nền kinh tế của nhiều nước.
2096: Liên Hợp Quốc phủ nhận chủ quyền của robot ở Zero One. Sự cấm vận kinh tế sau đó đă dẫn đến chiến tranh.
2097: Zero One sống sót sau vụ tấn công hạt nhân. Chúng miễn nhiễm với sức nóng, phóng xạ và có thể thay thế dễ dàng. Chúng bắt đầu phản công lại con người.
2098: Từng thành phố gục ngă dưới sức mạnh của máy móc, chỉ huy quân đội trong lúc tuyệt vọng đă dự định chặn nguồn năng lượng chính của lũ robot: mặt trời. Kế hoạch là phá hủy bầu khí quyển và phun đầy khói đen để che lấp mặt trời, nhưng nó vẫn không thể ngăn được chúng.
2099: Robot đánh gục quân đội loài người, dùng con người làm thí nghiệm và đă quyết định năng lượng điện-sinh học có thể thay thế tốt năng lượng mặt trời
2100: The Architect (Kiến trúc sư) tạo ra Ma Trận đầu tiên, một thế giới hoàn hảo, nhưng đă thất bại.
2101: The Architect (Kiến trúc sư) tạo ra Ma Trận thứ hai, một thế giới gần như trong mơ ở thời điểm cuối thế kỉ 20, để kéo dài tuổi thọ của những cục pin-người. Cũng thất bại. The Oracle (Nhà Tiên Tri) được tạo ra để nghiên cứu tâm lư con người và đă giải quyết thành công. Ma Trận đă được cài đặt hoàn chỉnh!
2105: The One (Người số 1) đầu tiên, bị giam giữ trong Ma Trận và học cách điều khiển thế giới bằng tư tưởng. T́m kiếm nơi trú ẩn ở thành tŕ cuối cùng của loài người: Zion.
2105-2150: Quân kháng chiến Zion được thành lập dù The One đă chết trước đó v́ lư do không rơ. The Architect nhận ra hậu quả của phương tŕnh không cân bằng ở phiên bản cuối của Ma Trận, và đưa ra lời Sấm Truyền về sự trở lại của The One thông qua giúp đỡ của Oracle.
2199: The One số hai được giải thoát khỏi Ma Trận
2200: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số hai) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2299: The One số ba được giải thoát khỏi Ma Trận.
2300: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số ba) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One (số ba) chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2399: The One số bốn được giải thoát khỏi Ma Trận.
2400: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số bốn) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One (số bốn) chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2499: The One số năm được giải thoát khỏi Ma Trận..
2500: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số năm) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One (số năm) chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2561: Morpheus được sinh ra trong ma trận; được giải thoát khi c̣n bé.
2567: Trinity được sinh ra trong ma trận; được giải thoát khi c̣n bé.
2575: The Oracle sấm truyền rằng Morpheus sẽ t́m ra sự xuất hiện tiếp theo của The One.
2599: Trinity và Morpheus t́m ra Neo, một Hacker trong Ma Trận. Họ giải thoát cho anh và bắt đầu trận chiến với mật vụ Smith, một chương tŕnh được thiết kế để tiêu diệt những người t́m ra lỗ hổng của Ma Trận. Neo dự định xóa bỏ Smith, thay vào đó sẽ tạo ra 1 con virus.
2600: The Osiris, một con tàu khác của quân kháng chiến, phát hiện ra 1 cỗ máy đang khoan sát ngay trên Zion. Các thành viên trên tàu gửi thông báo tới Zion ngay trước khi nó bị tiêu diệt.
2600: Giờ sống ở Zion cùng quân phản loạn chống lại lũ máy móc, Neo gặp gỡ The Architect. The One (số sáu) chọn quay lại Ma Trận, và trong thế giới thực anh t́m ra sức mạnh tuyệt đối của The One. Virus Smith là một mối đe dọa chiếm lấy Ma Trận. Lũ máy móc tấn công Zion. Neo đi đến thành phố của lũ máy móc và đề nghị tiêu diệt virus Smith để đổi lấy ḥa b́nh. Anh thành công.
http://i.imgur.com/4x5euYi.jpg
8. Neo là Human, Machine hay Cyborg?
Trong phim Neo được mô tả như một con người, một hacker sống trong Ma Trận - nhưng chưa chắc Neo đă là NGƯỜI.
Ví dụ như Persefone, vợ của Merovingian, người môi giới quyền lực của Ma Trận. Persefone hành xử như người (human-like) nhưng cô ta chỉ là 1 chương tŕnh máy tính.
Tớ vốn tự hỏi: làm sao mà 1 chương tŕnh máy tính (programm) như The Oracle có thể tiên tri tương lai của những sự kiện mang tính non-programm như: Morpheus sẽ t́m thấy The One (Neo), rằng Trinity sẽ yêu The One....
- Giả thiết 1: mọi quyết định đều đă được "lập tŕnh sẵn" hay nói cách khác là nó đă được cấy rất sâu/rất lâu vào đầu óc con người. Tức là Neo/Trinity/Morpheus... tất cả chỉ là máy móc.
Như Oracle đă nói: "We can never see past the choices we don't understand." (Chúng ta ko thể tiên đoán được những quyết định mà ḿnh không hiểu.) hay như Merovingian: "Choice doesn't matter anyway, because soon the why and the reason are gone, the only truth is Cause and effect" (Quyết định thế nào không quan trọng, bởi v́ sớm rồi những lư do cũng sẽ đi vào quên lăng, những ǵ có thật chỉ là Nguyên nhân và Hệ quả.)
Oracle nói với Neo: "You didn't come here to make the choice, you've already made it".
(Cậu không đến đây để quyết định, v́ cậu vốn đă quyết định rồi.)
- Giả thiết 2: con người vốn đă bị hướng/đưa vào khuôn khổ của những quyết định mang lại kết quả như ư ḿnh mong muốn. Lũ máy móc đă dùng The Oracle nghiên cứu tâm lư của con người 1 thời gian dài nên chúng hiểu trong từng trường hợp, chúng ta nghĩ ǵ, và quyết định ǵ.
Merovingian: "You are here because you were sent here, you were told to come here and you obeyed. It is, of course, the way of all things...It is the only real truth...Action - Reaction. Cause and effect."
(Cậu ở đây v́ cậu được gửi đến đây, cậu được bảo phải đến đây và cậu nghe lời. Đó dĩ nhiên là cách mọi chuyện diễn ra. Chỉ có 1 thứ duy nhất có thật là Hành động - Phản ứng. Nguyên nhân và hệ quả.)
Như khi Neo gặp The Oracle ở tập 1, làm sao 1 chương tŕnh máy tính có thể dự đoán được rằng Neo sẽ làm vỡ lọ hoa, có 1 điều khá chắc chắn là bà ta sẽ phải hướng cho Neo theo hành động ấy bằng cách phủ đầu trước: "And don't worry about the vase."
- Giả thiết 3: Neo là nửa người/nửa máy.
Smith nói với Neo: "It is purpose that created us... that guides us,... defines... us. Without purpose, we would not exist. We're here because of you, Mr. Anderson, we're here to take from you what you tried to take from us. Purpose."
Neo: "Felt like dying."
Xuyên suốt các tập phim, các nhân vật, hay nói đúng hơn là các chương tŕnh con của Ma Trận đều nhắc đi nhắc lại về mục đích, về nhiệm vụ khi chúng được tạo ra.
Lúc Neo suưt bị Smith nhân bản sau khi gặp The Oracle ở phần 2, anh cảm thấy có 1 mối liên kết ḱ lạ, phải chăng Neo cũng được tạo ra v́ 1 một mục đích/một nhiệm vụ?
Khi xóa nó đi anh cảm thấy như ḿnh đang chết dần.
Giả thiết này cũng giải thích tại sao những The One trước kia không nhớ về những chuyện xảy ra ở mainframe. Kí ức của họ đă bị xóa và lập tŕnh lại.
Hay như ở phần 2, Neo đă chặn được lũ Sentinel và bị ngất. Có lẽ Neo đă tạo ra EMP (Xung điện từ) và nó đă làm chính Neo cũng bị sốc? V́ Neo là machine-like hoặc nửa người nửa máy (Cyborg/Android) ? Có thể phần máy móc đó chỉ sau khi gặp The Oracle (hoặc The Smith?) mới được kích hoạt?
Dù vậy sâu thẳm trong tôi vẫn có 1 niềm tin rằng Neo - The One thứ sáu là 1 con người.
11. Neo và sự lập tŕnh lại/nâng cấp thông qua "đường miệng"?
- Là khi Morpheus cho Neo uống viên thuốc đỏ.
- Là khi The Oracle mời Neo ăn bánh quy.
- Là khi Trinity hôn Neo và kéo anh lại từ cơi chết, Neo chính thức trở thành Neo từ đây.
- Là khi The Oracle đưa Neo viên kẹo.
- Là khi được Persefone hôn.
12. Merovingian
Giới thiệu sơ qua về nhân vật này mời bạn đọc lại ở mục 5.
Vấn đề chúng ta nói đến ở đây là liệu Merovingian có phải từng là một The One?
- Persefone nói với Neo rằng:
“(The Merovingian) He was like you.”
"I want you to kiss me as if you were kissing [Trinity]"
- H́nh mẫu của Merovingian và Persefone làm chúng ta nhớ đến Neo và Trinity. Lúc ở pḥng ăn, Merovingian ngồi đối diện Neo c̣n Persefone ngồi đối diện Trinity.
- Merovingian ăn tối ở tầng 101, pḥng của Neo trên tàu Neb cũng là 101.
- Merovingian có khả năng lập tŕnh lại Ma Trận, hắn tự nhận ḿnh là 1 Hacker - nghề của Neo trong Ma Trận.
- Merovingian và Neo là 2 người duy nhất nh́n nhận sự vật bằng Matrix Code, vạn vật lúc này chỉ c̣n là những bit và piece.
- Merovingian nói với Neo: "Mark my words, boy" - nghĩa là “Ta đă từng là The One, người mới ạ?”
- Bởi v́ Merovingian và Persefone là 1 chương tŕnh nên giả thiết này có vẻ phù hợp với giả thiết Neo cũng chỉ là máy móc?
Dù sao tớ cũng không tin vào giả thiết này lắm v́ có quá nhiều dữ kiện chống lại điều này.
http://i.imgur.com/M29K29q.jpg
13. Ma trận trong ma trận (Matrix-within-a-Matrix)
Ở đây chúng ta có tất cả 3 giả thiết: Zion là có thật, Zion vốn dĩ không phải là Zion và Zion không có thật. Không hề có giả thiết nào được chứng minh/bác bỏ 1 cách hoàn toàn, ta hăy tự t́m cho ḿnh những lư giải như ta mong muốn.
13a. Zion có thật:
Một vấn đề khá là nghiêm trọng. Ví dụ như thế giới chúng ta đang sống, liệu đó có phải thế giới “thật” không? Liệu ta có chứng minh được nó là “thật” không? Không! Ta chỉ có thể chứng minh một khi ta nhận thức được c̣n có 1 tầng thế giới ở trên nữa!
Vậy nên Zion có thật hay không ta chỉ có thể giả thiết và đưa ra 1 số luận điểm hợp lư chứ không thể khẳng định 100%. Zion là có thật v́:
- Chúng ta là con người, là human-being.
- Nếu không, plot sẽ trở nên cực ḱ phức tạp!
- Đây là 1 cuộc tranh căi bất tận ở các forum nước ngoài. Có câu nói khá đúng: nếu như Zion là có thật th́ nó cũng được diễn giải theo 1 cách bất hợp lư, c̣n nếu Zion là giả th́ nó cũng rất lư thú.
- Nếu như Zion là 1 phần của Ma Trận, vậy tại sao không đơn giản là unplug từng người một trong đó mà phải đánh nhau đến cả trăm năm? Tại sao phải cần mật mă để đi vào Zion mainframe? Tại sao họ không thoát khỏi Zion như họ đă từng thoát khỏi Ma Trận trước đó? Có phải v́ họ cần 1 The One mới, người sẽ giải cứu họ khỏi đây như đă từng có The One cứu họ khỏi Ma Trận?
- Lời sấm truyền để làm cái quái ǵ?
- Khi được phỏng vấn, Keenu Reaves đă nói: “I think that Zion is Zion”
- Zion là thật v́ Ma Trận đă cố t́nh để cho những con người ở đây sống sót đề pḥng trường hợp hệ thống Ma Trận sụp đổ, kéo theo tất cả những con người trong đó cũng chết theo?
- Joe Silver - nhà sản xuất của The Matrix đă nói: trận chiến lớn ở Zion, kéo dài 14 phút, ngốn hết 40 triệu $ là cảnh phức tạp nhất trong 3 phần. Một thế giới ảo có đáng thế không?
13b. Zion vốn không phải Zion:
Tức là sau khi gặp The Architect, Neo không trở về Zion mà trở về 1 Zion “ảo” (nằm trong Ma Trận). Nguyên lư ở đây cũng hệt như ở Star Trek và Alice in Wonderland, một khi bạn đă bước vào 1 thế giới ảo giống hệt như thật, bạn sẽ không biết ḿnh đă thoát ra khỏi nó hay chưa.
- Sau khi trở về Zion sau khi gặp The Architect ở cuối phần 2, Neo đă nói: “Something’s different”
- Tất cả sự việc sau khi gặp The Architect đều là mộng mị của Neo, rằng Neo đă lựa chọn quay lại The Source, rằng mọi thứ sẽ bắt đầu lại.
13c. Zion không có thật, nó chỉ là một phần của Ma Trận!
- Việc Smith đột nhập vào Zion thông qua xác của Bane.
- Cảnh Neo gặp The Architect ở Mainframe, có hàng trăm màn h́nh nhỏ tái hiện lại cuộc sống của Neo trong Ma Trận, nếu như trong đó có cảnh Neo sống ở Zion th́ đó là 1 chứng minh rơ nét cho thấy Zion là 1 phần của Ma Trận (hiện ngồi nh́n toét cả mắt mà chưa thấy).
- Chi tiết cái th́a: ở phần 1 ngay trước khi gặp The Oracle, Neo đă nói chuyện với 1 đứa trẻ mồ côi, người có khả năng bẻ cong chiếc th́a. Đến phần 2, trước khi Neo rời khỏi Zion, thằng nhóc đă thông qua người khác để gửi cho Neo cái th́a ấy. Vậy nó có nghĩa là sao? Có thể nó đơn giản là 1 lời chào: “Này Neo, em cũng thoát ra khỏi Ma Trận rồi đấy” và cảnh báo Neo đang để thế giới thật lại sau lưng ḿnh?
Một điều đáng chú ư nữa là sự đối lập giữa chiếc th́a mới tinh ở trong Ma Trận và chiếc th́a cũ kĩ mà Neo được tặng. Cộng với câu nói của thằng nhóc: "I'm sorry...I just have to give something to Neo...[The orphan] made me swear to get it to you before you left. He said you'd understand." và việc cứu thoát Neo khỏi bị Bane ám sát cho thấy chiếc th́a này mang 1 ư nghĩa sâu xa nào đó....
- Tại sao lũ máy móc không sử dụng bom chống lại tàu của Zion ngay từ đầu? Không sử dụng những vũ khí đặc biệt nguy hiểm để xử lí Zion ngay từ đầu? Phải chăng là khi đó chúng vẫn tự tin rằng Zion vẫn nằm trong tầm kiểm soát, rằng chúng vẫn c̣n thời gian?
- Một điểm thú vị khác là giả thiết Zion không có thật khớp hoàn toàn với concept Bẫy-trong-bẫy. Smith đă nói: “Con người định nghĩa thực tại dựa trên sự khổ sở và chịu đựng.” Zion không phải là nơi cực ḱ nguy hiểm và khổ sở sao? Cuộc sống càng nguy hiểm, càng nhiều biến cố không phải bạn càng thấy thật hơn 1 cuộc sống b́nh lặng đều đều sao? Liệu Zion chỉ là “1 cái thực tại ảo” khác dành cho những người không thích “thực tại” của Ma Trận? Mù đă là tệ hại, vậy cái ǵ c̣n tệ hơn cả mù?
Chẳng phải Ma Trận phiên bản 1 thất bại v́ đă dựng lên 1 thế giới quá hoàn hảo sao, Ma Trận trong Ma Trận, bẫy trong bẫy...cũng có ǵ khó hiểu?
Những kẻ phản loạn chống lại Ma Trận, nơi mà mọi quyết định đều đă được định trước, tính toán trước, nhưng thử xem, ở Zion họ cũng có khác ǵ khi phải dựa vào The Oracle và The Prophecy?
14. Twists & Mysteries
Có thể nói Matrix 3 đă phá hủy hoàn toàn những điều tuyệt vời đă được xây dựng nên ở phần 1 và 2 khi chỉ có hành động và hoàn toàn không giải thích/cho ta biết thêm một điều mới nào.
Trừ một vài major twist như tớ đă tŕnh bày ở trên như về Neo, Zion, chiếc th́a...ta sẽ bàn thêm về 1 số điều lư thú nữa.
- Nếu như Neo không đến gặp The Architect th́ chuyện ǵ sẽ xảy ra ở phần 3? Có lẽ không có nhiều khác biệt, virus Smith lây lan với tốc độ chóng mặt, sớm muộn th́ Neo cũng phải đến gặp Deus Ex Machina - The Machine God.
- Tại sao các anh nhà ta toàn mặc áo da & kính râm? <~ trông cho ngầu lol
- Anh em nhà Wachowski đă nói cái tên Trinity được lựa chọn rất kĩ, nhưng quả thật tớ không thấy được nhiều điều ngoại trừ vài chi tiết liên quan đến tôn giáo.
- Neo có thực sự chết ở cuối phim?
- Ma Trận mới có c̣n con người nào không?
.................................................. ....
15. Plothole
The Matrix không có nhiều plothole, có lẽ v́ nhiều giả thiết ta vẫn chưa thể chắc chắn là nó đúng hay sai 100%.
Có 1 thứ mà tớ thấy vô lư nhất là về chuyện pin-người. Cứ coi như là con người sẵn sàng/t́m ra cách để che mặt trời nhằm đánh bại máy móc. Vậy mà sau 100 năm chúng không t́m cách để khôi phục lại như cũ? Có thể là v́ chúng cố t́nh để như vậy để buộc quân kháng chiến sống dưới ḷng đất?
Thêm nữa, dù biết đây là phim viễn tưởng, nhưng chi tiết dùng năng lượng điện-sinh học để làm nguồn năng lượng nó hết sức...củ chuối khi xét đến khía cạnh vật lư: thực phẩm cho người (Trái Đất giờ là 1 hành tinh chết), phải tạo oxy cho 1 cánh đồng nuôi trồng tỉ tỉ người (do không c̣n mặt trời), năng lượng chạy cái kén...Điện-sinh học do người sản xuất ra có đủ bù lại không? Năng lượng gió, năng lượng phóng xạ... đâu sao không dùng?
Một số bài dài hơi khác:
Cloud Atlas - Thiên sử thi về loài người (http://anhtunguyen.com/Home/DetailsBlog/cloud-atlas--the-humanitys-epic-tale-A13)
Mulholland Drive: Sixteen Reasons Why I Love You (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?68-Mulholland-Drive-Sixteen-Reasons-Why-I-Love-You.html)
LOST HIGHWAY (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?2693-LOST-HIGHWAY.html)
Brazil (1985): An awe-fvcking-some cult-classic Masterpiece (http://phudeviet.org/showthread.php?t=70&p=118#post118)
Từ Sucker Punch nói chuyện Mainstream vs. Cult: The Case For Success Incubators (http://phudeviet.org/showthread.php?t=67)
The Town (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?62-The-Town.html)
Rashomon (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?65-Rashomon.html)
Akira Kurosawa và điện ảnh Nhật Bản 100 năm qua (http://phudeviet.org/showthread.php?t=66)
(Bài được Anh Tu Nguyen aka Dr. House viết dựa trên The Matrix Trilogy, Animatrix và tham khảo 1 số nguồn tư liệu nước ngoài.
Vui ḷng tôn trọng nếu bạn copy sang nơi nào khác.
www.anhtunguyen.com
anhtunguyenphotography.wordpress.com
https://www.facebook.com/AnhTuNguyen.Photography)
SPOILER WARNING!
http://farm9.staticflickr.com/8188/8102757716_e8831d4779_b.jpg
1. Giới thiệu
Rơ ràng là không thể t́m được một người mê phim mà chưa từng xem qua The Matrix.
Nhưng bài viết này không phải review về trilogy quá nổi tiếng này mà nó mang lại 1 cái nh́n tổng quan hơn về Ma Trận cũng như những concept của nó.
2. Ma Trận là ǵ?
Về cột mốc thời gian mời bạn xem thêm mục 7: Mạch thời gian.
Khi đó con người đă bị đánh bại bởi AI (trí thông minh nhân tạo); chúng nuôi, cấy loài người như chúng ta trồng cây, chăn lợn.
Theo như phim lư giải th́ từ khi 1 cá nhân được sinh ra cho đến khi chết, người đó tạo ra 1 năng lượng nội tại rất lớn bởi sự hoạt động cơ thể. Máy móc dùng năng lượng này để tồn tại v́ mặt trời đă bị che khuất hoàn toàn (xem thêm nguyên nhân ở Mạch thời gian).
Ma trận là 1 hệ thống được The Architect (Kiến trúc sư) tạo ra để cấy vào đầu óc con người-pin, làm cho cơ thể con người hoạt động mạnh mẽ dù là trong giấc ngủ thiên thu của họ và tạo ra năng lượng tối đa. Những ǵ mà ta nghĩ rằng thực tại thật ra chỉ là những ǵ xảy ra trong đầu khi thực tế ta đang ngủ trong “cánh đồng” khổng lồ với tỉ tỉ pin-người. Ăn, ngủ, làm việc, đi chơi, chạy nhảy, vui buồn... chỉ là những trạng thái (State of Mind) của Ma Trận cấy vào đầu óc con người.
Nói thêm về Ma Trận, nó có hai phiên bản như trong tập 1 đă được Morpheus nhắc đến.
Ma Trận phiên bản 1 là một thế giới trong mơ, nơi con người chỉ biết đến hạnh phúc, nhưng nó đă thất bại. Nhờ sự giúp đỡ của The Oracle (Nhà Tiên Tri) th́ The Architect đă nhận ra chỉ hạnh phúc là không đủ, con người khác máy móc là chúng ta có đủ những cảm xúc hỷ, nộ, ái, ố. Từ đó Ma Trận thứ hai đă được thiết kế thành công.
Nhưng mục đích của Ma Trận không đơn giản chỉ là vậy. Những ǵ tớ đă nói ở trên cũng chỉ là 1 trong những giả thiết đơn giản nhất và cũng được người xem dễ chấp nhận nhất.
Có khi:
- Ma Trận là cuộc thi tài giữa những tay lập tŕnh?
- Ma Trận là nơi máy móc nhồi nhét thứ gọi là “Cơ hội” và “Hy vọng” vào 1 thế giới chỉ có bits và pieces, phải chăng đó là lư do nó giữ loài người sống?
- Hay có khi Ma Trận chỉ là một chương tŕnh tưởng tượng của máy móc tạo ra sau khi thất thủ trong cuộc chiến với loài người, để gặm nhấm nỗi đau?
.....Bla bla bla...
http://i.imgur.com/PwBzRxO.jpg
3. Các sự vật/sự kiện đặc biệt
- The Nebuchadnezzar (Neb)
Ở tập 1, khi Neo được giới thiệu với thủy thủ đoàn, ta có thể thấy trên thân tàu có ḍng chữ
Mark III
The Nebuchadnezzar
Made in USA Year 2060
Được chế tạo năm 2060 ở Mĩ và sau này chỉ huy bởi Morpheus.
Nguyên gốc là tên của 1 vị vua kiệt xuất trong lịch sử, vua của Vương triều Chaldean xứ Babylon, trị v́ từ khoảng 605 TCN đến 562 TCN. Ông cũng được ghi nhận là người hay bị những cơn ác mộng hành hạ.
- Matrix Code: những ḍng chữ màu xanh là 1 phần gắn với Matrix Trilogy. Được kết hợp từ chữ La Mă, Katakana của Nhật và chữ số Ả Rập, Matrix Code diễn giải môi trường thực tại ảo trong Ma Trận lên màn h́nh, trong thế giới Ma Trận chỉ có 2 người nh́n vạn vật dưới Matrix Code là Neo (sau khi trở thành The One) và Merovingian.
- Déjà Vu: xảy ra trong Ma Trận khi Ma Trận có sự thay đổi bất ngờ về mặt cấu trúc.
- The Headjack: cổng kết nối để đi vào Ma Trận (những cái kén người của lũ máy móc cũng sử dụng headjack thế này).Về nguyên lư hoạt động th́ trong Matrix Trilogy không nhắc tới, nhưng ta có thể hiểu rằng: cái headjack này có 1 bộ nhớ đệm (buffer), nó lưu trữ các h́nh ảnh phản chiếu của chủ thể (RSI - Residual self-image) hay nó c̣n gọi dân dă là Avatar (phim Avatar lấy ư tưởng này). Một điều chắc chắn nữa là nó hoạt động thông qua các xung điện-từ (chính v́ thế nên lúc ở tập 1, khi Neo chưa trở lại tàu Neb th́ không thể dùng EMP để diệt lũ Sentinel nếu không kết nối với Neo trong Ma Trận cũng bị đứt.)
- Battle of Zion: trận chiến lịch sử và kinh điển nhất trong The Matrix cũng như của ḍng phim Sci-fi. Trận hỗn chiến giữa 250,000 Sentinel vs 350 APU (Máy bọc thép cá nhân) + 5000 bộ binh tại băi đáp tàu ở thành phố Zion kéo dài vẻn vẹn 14 phút nhưng tiêu tốn đến 40 triệu $.
- Exile: ám chỉ những chương tŕnh cũ kĩ, lỗi thời đă bị thay thế bởi các chương tŕnh mới hiệu quả hơn nhưng chúng không muốn quay về The Source mà sống/trốn vất vưởng trong Ma Trận. Một khi chúng c̣n hoạt động chức năng th́ không có ǵ to tát, nhưng đôi khi hoạt động sai lệch và chúng gây ra những hiện tượng bất thường được con người ghi nhận như: ma quỷ, thiên thần, ma cà rồng, người ngoài hành tinh...Để tồn tại trong Ma Trận, chúng phải nhờ đến Merovingian, hắn kiểm soát The Trainman - chương tŕnh kiểm soát huyết mạch duy nhất giữa Machine World và Ma Trận. Cô bé Sati là Exile cuối cùng c̣n sống trong Ma Trận, sau khi những Exile c̣n lại đều đă bị Smith tiêu diệt hết. Một số ví dụ về Exile như Abel (tay chân của Merovingian) có h́nh dạng của người sói, Cain mang h́nh dạng ma cà rồng, Seraph có h́nh dạng của 1 thiên thần không cánh, Twins, Persephone...
- Bluepill vs.Redpill: Bluepill tượng trưng cho những người không nhận thức được bản chất thật của Ma Trận, chúng vốn được dùng để giúp duy tŕ kết nối của cơ thể và trí năo của người với nhà máy điện (Power plant) của lũ máy móc.
C̣n Redpill th́ thực chất là 1 chương tŕnh ḍ t́m sóng năo của người uống trong Ma Trận và gửi lệnh tắt kết nối của kén. Từ đó giúp những người ở ngoài Ma Trận t́m thấy vị trí kén và giải cứu.
- Self-substantiation: xem thêm The Kid trong mục 5.
- Con số 101:
+ Số nhà của Neo trong Ma Trận.
+ Số tầng nơi Neo gặp Merovingian lần đầu tiên.
+ Cảnh rượt đuổi ở phần 2 trên đường cao tốc 101.
+ Được sơn trên tường, nơi Neo nói chuyện với The Oracle.
+ 101 là số nhị phân của 5 (tính cả 0 th́ là số thứ 6) - Neo là The One thứ sáu.
......
- Số Pi (3.14..)
+ Smith rạch chữ Pi lên tay ḿnh.
+ Neo và Trinity có 314 giây để đến gặp The Architect.
http://i.imgur.com/QUyRuKD.jpg
4. Các địa điểm trong Ma Trận
- Zion: Thành phố nằm sâu trong ḷng đất, gần lơi Trái Đất, nơi có sức nóng khủng khiếp.
Đây là thành phố cuối cùng của loài người. Tại thời điểm tập The Matrix Reloaded th́ Zion có khoảng 250,000 dân.
- Mainframe (hay c̣n gọi là The Source): nguồn máy chủ. Nằm trong Ma Trận. Là nơi gặp gỡ của các The One với The Architect. Là nơi các chương tŕnh cũ kĩ, hư hỏng trong Ma Trận được thu về và thay thế bằng các chương tŕnh khác tân tiến hơn.
- Machine City: ngày xưa khi máy móc bắt đầu làm phản, chúng rút lui khỏi các thành phố lớn và tập trung lại ở Trung Đông để thành lập khu tự trị có tên Zero One, ngày nay trở thành Machine City.
5. Các nhân vật đặc biệt
- The Architect: Kiến trúc sư - chương tŕnh thiết kế ra Ma Trận.
Phiên bản đầu tiên thất bại và phải nhờ đến sự giúp đỡ của The Oracle mới thành công ở phiên bản thứ hai.
- The Oracle:
Nhà Tiên Tri - là 1 chương tŕnh máy tính được tạo ra để phân tích, nghiên cứu tâm lư của con người nhắm giúp đỡ The Architect xây dựng nên 1 Ma Trận hoàn chỉnh.
Nếu như The Architect được ví như cha của Ma Trận th́ The Oracle có vai tṛ như người mẹ vậy.
V́ là một “programm” nên dĩ nhiên nó chỉ tiên đoán được tương lai của các “programm” khác.
The Oracle cũng đă đưa ra lời sấm truyền (The Prophecy) về sự xuất hiện của The One. Sự đúng đắn của lời sấm truyền mời bạn đọc tiếp ở phần tiếp theo.
- Agent Smith (Mật vụ Smith):
Một chương tŕnh có khả năng nhập vào bất cứ cơ thể nào trong Ma Trận. Hắn được tạo ra chỉ nhằm 1 nhiệm vụ đặc biệt: T́m và Diệt bất cứ những ai định khai thác lỗ hổng của Ma Trận. Ở phần 1, hắn đă bị Neo giết (tạm thời) và trở lại ở phần 2 với khả năng nhân bản tởm lợm. Có thể nói Smith là 1 con virus bên trong Ma Trận.
- Merovingian: 1 trong những chương tŕnh nguy hiểm và cổ xưa nhất trong Ma Trận. Vốn dĩ như bao kẻ quyền lực khác, khao khát của Merovingian là thêm nhiều quyền lực nữa. Hắn đă bị vợ là Persefone phản bội để giúp Neo giải thoát The Keymaker.
- The Keymaker (Thợ làm khóa): cũng là 1 phần, 1 chương tŕnh của Ma Trận, là người có thể mở lối vào Ma Trận mà không cần qua điện thoại.
- Twins: hai con ma song sinh - vệ sĩ của Merovingian, có nhiệm vụ canh giữ thợ làm khóa.
- Deus Ex Machina (Machine God): giao diện chính của Machine City, có h́nh mặt người tạo nên từ hàng triệu con bọ máy.
- The Kid: người duy nhất trong Ma Trận nhận thức được bản chất thật của Ma Trận mà không cần Redpill, cũng là người duy nhất trong Zion đă từng sống trong Ma Trận mà chưa uống Redpill. Được Neo thông báo là lũ máy móc đă biết về việc này, thằng nhóc đă nhảy từ trên nóc nhà trường xuống chết để thoát khỏi Ma Trận. <~ Việc này được gọi là Self-substantiation, chỉ những người sống Ma Trận nhận thức/thoát khỏi được Ma Trận mà không cần sự giúp đỡ từ bên ngoài.
6. The One & The Prophecy (Đấng cứu thế và lời sấm truyền)
The One là 1 lỗ hổng của Ma Trận, rằng đó là hệ quả của phương tŕnh bất cân bằng, do lỗi thiết kế không thể tránh khỏi, như The Architect đă nói:
"Your life is the sum of a remainder of an unbalanced equation inherent to the programming of the Matrix. You are the eventuality of an anomaly."
Sự sai sót này không thể sửa chữa được, The Architect biết điều đó, nhưng ông ta cũng biết nó có thể kiểm soát được.
Trước Neo đă từng có 5 The One, làm y hệt những ǵ anh đang làm để cứu loài người, nhưng kết cục th́ chỉ có một: Zion bị tiêu diệt, tiếp đó 23 người mới được chọn để xây dựng lại Zion mới và Ma Trận được khởi động (reload) như ban đầu.
Các bạn sẽ thắc mắc, The Oracle là 1 chương tŕnh thuộc Ma Trận, vậy tại sao bà ta lại giúp Neo và giúp con người. Neo cũng đă hỏi như vậy nhưng bà ta không trả lời.
Bởi v́ The Oracle, The Prophecy, The Keymaker... tất cả chỉ là dối trá, tất cả chỉ là do Ma Trận dựng lên để kiểm soát lỗ hổng của chính nó: The One.
Nói 1 cách chính xác hơn, lời sấm truyền chỉ là 1 h́nh thái thể hiện sự kiểm soát của Ma Trận. Nó có nghĩa là: đến 1 lúc phát sinh lỗi trong Ma Trận đó là xuất hiện The One, dù tài năng, giỏi giang cỡ nào th́ rồi cũng phải t́m đến The Oracle, nghe lời sấm truyền và trở về The Souce, xóa bỏ mọi kí ức và khởi động lại Ma Trận.
Một ṿng lặp (Loop) bất tận!
Trải qua hàng nhiều thế kỉ chiến tranh nhưng The Prophecy vẫn giữ được niềm tin là v́ sao?
Bởi v́ những The One phải lựa chọn khi ở Mainframe: hoặc là kết cục như ở trên hoặc là loài người sẽ bị tiêu diệt. Họ đều phải chọn điều mà Ma Trận đă biết trước: điều số 1. Sau đó họ sẽ bị xóa kí ức/lập tŕnh lại.
Ở đây chỉ có 1 điểm khác duy nhất giữa Neo và 5 (???) The One trước đó là: t́nh yêu với Trinity.
http://i.imgur.com/qxbZe4Z.png
7. Mạch thời gian:
2010 ~> 2060: Con người chế tạo thành công người máy có đủ AI (Trí tuệ nhân tạo) để phục vụ ở nhà và công trường lao động.
2060: tàu Nebuchadnezzar, sau này được chỉ huy bởi Morpheus, được khởi công ở Mĩ.
2075: các chương tŕnh và robot bắt đầu có biểu hiện chống lại con người.
2077: trường hợp người máy chống lại chủ đầu tiên được ghi nhận, robot quản gia B166ER giết chết hai người khiến ḍng B166ER bị loại bỏ và tạo nên làn sóng bài chủ nghĩa nhân tạo.
2080 ~> 2085: Bạo động và nổi loạn chống lại robot làm chúng phải rút lui khỏi các thành phố lớn và tạo dựng 1 căn cứ riêng của ḿnh có tên Zero One ở Trung Đông.
2085 ~> 2095: Zero One bành trướng, liên tục chế tạo mới các siêu phương tiện, máy móc và vũ khí. Chúng tạo ra các AI tiên tiến hơn và tiêu diệt nền kinh tế của nhiều nước.
2096: Liên Hợp Quốc phủ nhận chủ quyền của robot ở Zero One. Sự cấm vận kinh tế sau đó đă dẫn đến chiến tranh.
2097: Zero One sống sót sau vụ tấn công hạt nhân. Chúng miễn nhiễm với sức nóng, phóng xạ và có thể thay thế dễ dàng. Chúng bắt đầu phản công lại con người.
2098: Từng thành phố gục ngă dưới sức mạnh của máy móc, chỉ huy quân đội trong lúc tuyệt vọng đă dự định chặn nguồn năng lượng chính của lũ robot: mặt trời. Kế hoạch là phá hủy bầu khí quyển và phun đầy khói đen để che lấp mặt trời, nhưng nó vẫn không thể ngăn được chúng.
2099: Robot đánh gục quân đội loài người, dùng con người làm thí nghiệm và đă quyết định năng lượng điện-sinh học có thể thay thế tốt năng lượng mặt trời
2100: The Architect (Kiến trúc sư) tạo ra Ma Trận đầu tiên, một thế giới hoàn hảo, nhưng đă thất bại.
2101: The Architect (Kiến trúc sư) tạo ra Ma Trận thứ hai, một thế giới gần như trong mơ ở thời điểm cuối thế kỉ 20, để kéo dài tuổi thọ của những cục pin-người. Cũng thất bại. The Oracle (Nhà Tiên Tri) được tạo ra để nghiên cứu tâm lư con người và đă giải quyết thành công. Ma Trận đă được cài đặt hoàn chỉnh!
2105: The One (Người số 1) đầu tiên, bị giam giữ trong Ma Trận và học cách điều khiển thế giới bằng tư tưởng. T́m kiếm nơi trú ẩn ở thành tŕ cuối cùng của loài người: Zion.
2105-2150: Quân kháng chiến Zion được thành lập dù The One đă chết trước đó v́ lư do không rơ. The Architect nhận ra hậu quả của phương tŕnh không cân bằng ở phiên bản cuối của Ma Trận, và đưa ra lời Sấm Truyền về sự trở lại của The One thông qua giúp đỡ của Oracle.
2199: The One số hai được giải thoát khỏi Ma Trận
2200: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số hai) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2299: The One số ba được giải thoát khỏi Ma Trận.
2300: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số ba) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One (số ba) chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2399: The One số bốn được giải thoát khỏi Ma Trận.
2400: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số bốn) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One (số bốn) chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2499: The One số năm được giải thoát khỏi Ma Trận..
2500: Lũ máy móc bắt đầu đào bới để t́m Zion. The One (số năm) được dẫn đến gặp The Architect và được đưa ra các lựa chọn: Trở lại The Source (Nguồn cội) hoặc hủy diệt toàn bộ loài người. The One (số năm) chọn cách thứ nhất. Zion bị tiêu diệt hoàn toàn. The One chọn 23 người từ Ma Trận và bắt đầu xây dựng lại Zion. Ma Trận trở lại.
2561: Morpheus được sinh ra trong ma trận; được giải thoát khi c̣n bé.
2567: Trinity được sinh ra trong ma trận; được giải thoát khi c̣n bé.
2575: The Oracle sấm truyền rằng Morpheus sẽ t́m ra sự xuất hiện tiếp theo của The One.
2599: Trinity và Morpheus t́m ra Neo, một Hacker trong Ma Trận. Họ giải thoát cho anh và bắt đầu trận chiến với mật vụ Smith, một chương tŕnh được thiết kế để tiêu diệt những người t́m ra lỗ hổng của Ma Trận. Neo dự định xóa bỏ Smith, thay vào đó sẽ tạo ra 1 con virus.
2600: The Osiris, một con tàu khác của quân kháng chiến, phát hiện ra 1 cỗ máy đang khoan sát ngay trên Zion. Các thành viên trên tàu gửi thông báo tới Zion ngay trước khi nó bị tiêu diệt.
2600: Giờ sống ở Zion cùng quân phản loạn chống lại lũ máy móc, Neo gặp gỡ The Architect. The One (số sáu) chọn quay lại Ma Trận, và trong thế giới thực anh t́m ra sức mạnh tuyệt đối của The One. Virus Smith là một mối đe dọa chiếm lấy Ma Trận. Lũ máy móc tấn công Zion. Neo đi đến thành phố của lũ máy móc và đề nghị tiêu diệt virus Smith để đổi lấy ḥa b́nh. Anh thành công.
http://i.imgur.com/4x5euYi.jpg
8. Neo là Human, Machine hay Cyborg?
Trong phim Neo được mô tả như một con người, một hacker sống trong Ma Trận - nhưng chưa chắc Neo đă là NGƯỜI.
Ví dụ như Persefone, vợ của Merovingian, người môi giới quyền lực của Ma Trận. Persefone hành xử như người (human-like) nhưng cô ta chỉ là 1 chương tŕnh máy tính.
Tớ vốn tự hỏi: làm sao mà 1 chương tŕnh máy tính (programm) như The Oracle có thể tiên tri tương lai của những sự kiện mang tính non-programm như: Morpheus sẽ t́m thấy The One (Neo), rằng Trinity sẽ yêu The One....
- Giả thiết 1: mọi quyết định đều đă được "lập tŕnh sẵn" hay nói cách khác là nó đă được cấy rất sâu/rất lâu vào đầu óc con người. Tức là Neo/Trinity/Morpheus... tất cả chỉ là máy móc.
Như Oracle đă nói: "We can never see past the choices we don't understand." (Chúng ta ko thể tiên đoán được những quyết định mà ḿnh không hiểu.) hay như Merovingian: "Choice doesn't matter anyway, because soon the why and the reason are gone, the only truth is Cause and effect" (Quyết định thế nào không quan trọng, bởi v́ sớm rồi những lư do cũng sẽ đi vào quên lăng, những ǵ có thật chỉ là Nguyên nhân và Hệ quả.)
Oracle nói với Neo: "You didn't come here to make the choice, you've already made it".
(Cậu không đến đây để quyết định, v́ cậu vốn đă quyết định rồi.)
- Giả thiết 2: con người vốn đă bị hướng/đưa vào khuôn khổ của những quyết định mang lại kết quả như ư ḿnh mong muốn. Lũ máy móc đă dùng The Oracle nghiên cứu tâm lư của con người 1 thời gian dài nên chúng hiểu trong từng trường hợp, chúng ta nghĩ ǵ, và quyết định ǵ.
Merovingian: "You are here because you were sent here, you were told to come here and you obeyed. It is, of course, the way of all things...It is the only real truth...Action - Reaction. Cause and effect."
(Cậu ở đây v́ cậu được gửi đến đây, cậu được bảo phải đến đây và cậu nghe lời. Đó dĩ nhiên là cách mọi chuyện diễn ra. Chỉ có 1 thứ duy nhất có thật là Hành động - Phản ứng. Nguyên nhân và hệ quả.)
Như khi Neo gặp The Oracle ở tập 1, làm sao 1 chương tŕnh máy tính có thể dự đoán được rằng Neo sẽ làm vỡ lọ hoa, có 1 điều khá chắc chắn là bà ta sẽ phải hướng cho Neo theo hành động ấy bằng cách phủ đầu trước: "And don't worry about the vase."
- Giả thiết 3: Neo là nửa người/nửa máy.
Smith nói với Neo: "It is purpose that created us... that guides us,... defines... us. Without purpose, we would not exist. We're here because of you, Mr. Anderson, we're here to take from you what you tried to take from us. Purpose."
Neo: "Felt like dying."
Xuyên suốt các tập phim, các nhân vật, hay nói đúng hơn là các chương tŕnh con của Ma Trận đều nhắc đi nhắc lại về mục đích, về nhiệm vụ khi chúng được tạo ra.
Lúc Neo suưt bị Smith nhân bản sau khi gặp The Oracle ở phần 2, anh cảm thấy có 1 mối liên kết ḱ lạ, phải chăng Neo cũng được tạo ra v́ 1 một mục đích/một nhiệm vụ?
Khi xóa nó đi anh cảm thấy như ḿnh đang chết dần.
Giả thiết này cũng giải thích tại sao những The One trước kia không nhớ về những chuyện xảy ra ở mainframe. Kí ức của họ đă bị xóa và lập tŕnh lại.
Hay như ở phần 2, Neo đă chặn được lũ Sentinel và bị ngất. Có lẽ Neo đă tạo ra EMP (Xung điện từ) và nó đă làm chính Neo cũng bị sốc? V́ Neo là machine-like hoặc nửa người nửa máy (Cyborg/Android) ? Có thể phần máy móc đó chỉ sau khi gặp The Oracle (hoặc The Smith?) mới được kích hoạt?
Dù vậy sâu thẳm trong tôi vẫn có 1 niềm tin rằng Neo - The One thứ sáu là 1 con người.
11. Neo và sự lập tŕnh lại/nâng cấp thông qua "đường miệng"?
- Là khi Morpheus cho Neo uống viên thuốc đỏ.
- Là khi The Oracle mời Neo ăn bánh quy.
- Là khi Trinity hôn Neo và kéo anh lại từ cơi chết, Neo chính thức trở thành Neo từ đây.
- Là khi The Oracle đưa Neo viên kẹo.
- Là khi được Persefone hôn.
12. Merovingian
Giới thiệu sơ qua về nhân vật này mời bạn đọc lại ở mục 5.
Vấn đề chúng ta nói đến ở đây là liệu Merovingian có phải từng là một The One?
- Persefone nói với Neo rằng:
“(The Merovingian) He was like you.”
"I want you to kiss me as if you were kissing [Trinity]"
- H́nh mẫu của Merovingian và Persefone làm chúng ta nhớ đến Neo và Trinity. Lúc ở pḥng ăn, Merovingian ngồi đối diện Neo c̣n Persefone ngồi đối diện Trinity.
- Merovingian ăn tối ở tầng 101, pḥng của Neo trên tàu Neb cũng là 101.
- Merovingian có khả năng lập tŕnh lại Ma Trận, hắn tự nhận ḿnh là 1 Hacker - nghề của Neo trong Ma Trận.
- Merovingian và Neo là 2 người duy nhất nh́n nhận sự vật bằng Matrix Code, vạn vật lúc này chỉ c̣n là những bit và piece.
- Merovingian nói với Neo: "Mark my words, boy" - nghĩa là “Ta đă từng là The One, người mới ạ?”
- Bởi v́ Merovingian và Persefone là 1 chương tŕnh nên giả thiết này có vẻ phù hợp với giả thiết Neo cũng chỉ là máy móc?
Dù sao tớ cũng không tin vào giả thiết này lắm v́ có quá nhiều dữ kiện chống lại điều này.
http://i.imgur.com/M29K29q.jpg
13. Ma trận trong ma trận (Matrix-within-a-Matrix)
Ở đây chúng ta có tất cả 3 giả thiết: Zion là có thật, Zion vốn dĩ không phải là Zion và Zion không có thật. Không hề có giả thiết nào được chứng minh/bác bỏ 1 cách hoàn toàn, ta hăy tự t́m cho ḿnh những lư giải như ta mong muốn.
13a. Zion có thật:
Một vấn đề khá là nghiêm trọng. Ví dụ như thế giới chúng ta đang sống, liệu đó có phải thế giới “thật” không? Liệu ta có chứng minh được nó là “thật” không? Không! Ta chỉ có thể chứng minh một khi ta nhận thức được c̣n có 1 tầng thế giới ở trên nữa!
Vậy nên Zion có thật hay không ta chỉ có thể giả thiết và đưa ra 1 số luận điểm hợp lư chứ không thể khẳng định 100%. Zion là có thật v́:
- Chúng ta là con người, là human-being.
- Nếu không, plot sẽ trở nên cực ḱ phức tạp!
- Đây là 1 cuộc tranh căi bất tận ở các forum nước ngoài. Có câu nói khá đúng: nếu như Zion là có thật th́ nó cũng được diễn giải theo 1 cách bất hợp lư, c̣n nếu Zion là giả th́ nó cũng rất lư thú.
- Nếu như Zion là 1 phần của Ma Trận, vậy tại sao không đơn giản là unplug từng người một trong đó mà phải đánh nhau đến cả trăm năm? Tại sao phải cần mật mă để đi vào Zion mainframe? Tại sao họ không thoát khỏi Zion như họ đă từng thoát khỏi Ma Trận trước đó? Có phải v́ họ cần 1 The One mới, người sẽ giải cứu họ khỏi đây như đă từng có The One cứu họ khỏi Ma Trận?
- Lời sấm truyền để làm cái quái ǵ?
- Khi được phỏng vấn, Keenu Reaves đă nói: “I think that Zion is Zion”
- Zion là thật v́ Ma Trận đă cố t́nh để cho những con người ở đây sống sót đề pḥng trường hợp hệ thống Ma Trận sụp đổ, kéo theo tất cả những con người trong đó cũng chết theo?
- Joe Silver - nhà sản xuất của The Matrix đă nói: trận chiến lớn ở Zion, kéo dài 14 phút, ngốn hết 40 triệu $ là cảnh phức tạp nhất trong 3 phần. Một thế giới ảo có đáng thế không?
13b. Zion vốn không phải Zion:
Tức là sau khi gặp The Architect, Neo không trở về Zion mà trở về 1 Zion “ảo” (nằm trong Ma Trận). Nguyên lư ở đây cũng hệt như ở Star Trek và Alice in Wonderland, một khi bạn đă bước vào 1 thế giới ảo giống hệt như thật, bạn sẽ không biết ḿnh đă thoát ra khỏi nó hay chưa.
- Sau khi trở về Zion sau khi gặp The Architect ở cuối phần 2, Neo đă nói: “Something’s different”
- Tất cả sự việc sau khi gặp The Architect đều là mộng mị của Neo, rằng Neo đă lựa chọn quay lại The Source, rằng mọi thứ sẽ bắt đầu lại.
13c. Zion không có thật, nó chỉ là một phần của Ma Trận!
- Việc Smith đột nhập vào Zion thông qua xác của Bane.
- Cảnh Neo gặp The Architect ở Mainframe, có hàng trăm màn h́nh nhỏ tái hiện lại cuộc sống của Neo trong Ma Trận, nếu như trong đó có cảnh Neo sống ở Zion th́ đó là 1 chứng minh rơ nét cho thấy Zion là 1 phần của Ma Trận (hiện ngồi nh́n toét cả mắt mà chưa thấy).
- Chi tiết cái th́a: ở phần 1 ngay trước khi gặp The Oracle, Neo đă nói chuyện với 1 đứa trẻ mồ côi, người có khả năng bẻ cong chiếc th́a. Đến phần 2, trước khi Neo rời khỏi Zion, thằng nhóc đă thông qua người khác để gửi cho Neo cái th́a ấy. Vậy nó có nghĩa là sao? Có thể nó đơn giản là 1 lời chào: “Này Neo, em cũng thoát ra khỏi Ma Trận rồi đấy” và cảnh báo Neo đang để thế giới thật lại sau lưng ḿnh?
Một điều đáng chú ư nữa là sự đối lập giữa chiếc th́a mới tinh ở trong Ma Trận và chiếc th́a cũ kĩ mà Neo được tặng. Cộng với câu nói của thằng nhóc: "I'm sorry...I just have to give something to Neo...[The orphan] made me swear to get it to you before you left. He said you'd understand." và việc cứu thoát Neo khỏi bị Bane ám sát cho thấy chiếc th́a này mang 1 ư nghĩa sâu xa nào đó....
- Tại sao lũ máy móc không sử dụng bom chống lại tàu của Zion ngay từ đầu? Không sử dụng những vũ khí đặc biệt nguy hiểm để xử lí Zion ngay từ đầu? Phải chăng là khi đó chúng vẫn tự tin rằng Zion vẫn nằm trong tầm kiểm soát, rằng chúng vẫn c̣n thời gian?
- Một điểm thú vị khác là giả thiết Zion không có thật khớp hoàn toàn với concept Bẫy-trong-bẫy. Smith đă nói: “Con người định nghĩa thực tại dựa trên sự khổ sở và chịu đựng.” Zion không phải là nơi cực ḱ nguy hiểm và khổ sở sao? Cuộc sống càng nguy hiểm, càng nhiều biến cố không phải bạn càng thấy thật hơn 1 cuộc sống b́nh lặng đều đều sao? Liệu Zion chỉ là “1 cái thực tại ảo” khác dành cho những người không thích “thực tại” của Ma Trận? Mù đă là tệ hại, vậy cái ǵ c̣n tệ hơn cả mù?
Chẳng phải Ma Trận phiên bản 1 thất bại v́ đă dựng lên 1 thế giới quá hoàn hảo sao, Ma Trận trong Ma Trận, bẫy trong bẫy...cũng có ǵ khó hiểu?
Những kẻ phản loạn chống lại Ma Trận, nơi mà mọi quyết định đều đă được định trước, tính toán trước, nhưng thử xem, ở Zion họ cũng có khác ǵ khi phải dựa vào The Oracle và The Prophecy?
14. Twists & Mysteries
Có thể nói Matrix 3 đă phá hủy hoàn toàn những điều tuyệt vời đă được xây dựng nên ở phần 1 và 2 khi chỉ có hành động và hoàn toàn không giải thích/cho ta biết thêm một điều mới nào.
Trừ một vài major twist như tớ đă tŕnh bày ở trên như về Neo, Zion, chiếc th́a...ta sẽ bàn thêm về 1 số điều lư thú nữa.
- Nếu như Neo không đến gặp The Architect th́ chuyện ǵ sẽ xảy ra ở phần 3? Có lẽ không có nhiều khác biệt, virus Smith lây lan với tốc độ chóng mặt, sớm muộn th́ Neo cũng phải đến gặp Deus Ex Machina - The Machine God.
- Tại sao các anh nhà ta toàn mặc áo da & kính râm? <~ trông cho ngầu lol
- Anh em nhà Wachowski đă nói cái tên Trinity được lựa chọn rất kĩ, nhưng quả thật tớ không thấy được nhiều điều ngoại trừ vài chi tiết liên quan đến tôn giáo.
- Neo có thực sự chết ở cuối phim?
- Ma Trận mới có c̣n con người nào không?
.................................................. ....
15. Plothole
The Matrix không có nhiều plothole, có lẽ v́ nhiều giả thiết ta vẫn chưa thể chắc chắn là nó đúng hay sai 100%.
Có 1 thứ mà tớ thấy vô lư nhất là về chuyện pin-người. Cứ coi như là con người sẵn sàng/t́m ra cách để che mặt trời nhằm đánh bại máy móc. Vậy mà sau 100 năm chúng không t́m cách để khôi phục lại như cũ? Có thể là v́ chúng cố t́nh để như vậy để buộc quân kháng chiến sống dưới ḷng đất?
Thêm nữa, dù biết đây là phim viễn tưởng, nhưng chi tiết dùng năng lượng điện-sinh học để làm nguồn năng lượng nó hết sức...củ chuối khi xét đến khía cạnh vật lư: thực phẩm cho người (Trái Đất giờ là 1 hành tinh chết), phải tạo oxy cho 1 cánh đồng nuôi trồng tỉ tỉ người (do không c̣n mặt trời), năng lượng chạy cái kén...Điện-sinh học do người sản xuất ra có đủ bù lại không? Năng lượng gió, năng lượng phóng xạ... đâu sao không dùng?
Một số bài dài hơi khác:
Cloud Atlas - Thiên sử thi về loài người (http://anhtunguyen.com/Home/DetailsBlog/cloud-atlas--the-humanitys-epic-tale-A13)
Mulholland Drive: Sixteen Reasons Why I Love You (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?68-Mulholland-Drive-Sixteen-Reasons-Why-I-Love-You.html)
LOST HIGHWAY (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?2693-LOST-HIGHWAY.html)
Brazil (1985): An awe-fvcking-some cult-classic Masterpiece (http://phudeviet.org/showthread.php?t=70&p=118#post118)
Từ Sucker Punch nói chuyện Mainstream vs. Cult: The Case For Success Incubators (http://phudeviet.org/showthread.php?t=67)
The Town (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?62-The-Town.html)
Rashomon (http://phudeviet.org/forum/showthread.php?65-Rashomon.html)
Akira Kurosawa và điện ảnh Nhật Bản 100 năm qua (http://phudeviet.org/showthread.php?t=66)